►►► Pedro Pinho & Terratreme Toen we "A Fábrica de Nada" ontdekten, een film die getuigt van een zeldzame formele vrijheid en politieke intelligentie, werd onze nieuwsgierigheid meteen geprikkeld. Wie is die filmmaker, en welk productieproces zit achter zo'n stimulerende en unieke film? We gingen op zoek naar de vorige films van Pedro Pinho: "Bab Sebta", "Um fim do mundo" en "As Cidades e as trocas", drie documentaires waarin het perspectief en de sociale bewogenheid van de regisseur al aan bod komen, maar die nog niet de uitkomst van een neo-realistische muzikale komedie laten vermoeden. En dan ontdekten we Terratreme, de structuur die "A Fábrica de Nada" produceerde, en waarvan Pedro Pinho een van de oprichters is. Terratreme, gevestigd in Lissabon, opereert sinds 2008 als een filmproductiecollectief "geboren uit de vurige wens van zes jonge regisseurs en producenten om een productiemodel te ontwikkelen dat kan worden aangepast aan de specifieke kenmerken van elke film". Hun doel is om onderzoek en creatie te combineren, door een werkmethode uit te vinden waarbij de noden van de film het productiemodel bepalen, en niet andersom. Deze manier van werken rijmt met Nova, dat al 22 jaar als collectief opereert. Zoals in de gelijknamige film van Luchino Visconti ("La Terra Trema" of “The Earth Trembles”), waar een groep vissers zich verenigt om een boot te kopen en ophoudt met afhankelijk te zijn van een eigenaar, ziet Terratreme productie als een fundamentele esthetische variabele in de manier waarop een film wordt gemaakt, en is van mening dat alleen de directe betrokkenheid van de regisseurs bij het volledige productieproces kan bijdragen aan het maken van de film die ze voor ogen hebben. De leden van Terratreme zijn om de beurt regisseur, acteur, producent, scenarioschrijver en monteur van de films van hun collega's. Zo wordt "A Fábrica de Nada" gepresenteerd als "een film van João Matos, Leonor Noivo, Luisa Homem, Pedro Pinho, Tiago Hespanha, geregisseerd door Pedro Pinho". En we zien in deze collectieve fictie twee met elkaar verweven noodzakelijkheden: die van de arbeiders om zich anders te organiseren om te overleven in een tijdperk dat hen ontkent, en die van filmmakers die perfect vrije films willen blijven maken. Daarom stellen wij voor om samen met "A Fábrica de Nada" de vorige films van Pedro Pinho te ontdekken (die tijdens de eerste week van dit programma onze gast is) en een kleine selectie van speelfilms en korte films die in deze uitzonderlijke omgeving zijn gemaakt en geproduceerd. www.terratreme.pt ► expo Om de winter warm door te brengen vervolledigen we onze uitstap naar Portugal met een expo met setfoto's en een reeks posters (waaronder sommige gezeefdrukt) van het Terratreme-collectief. 10.01 > 18:30 ► Um fim do Mundo The End of the World Pedro Pinho, 2013, PT, DCP, OV OND ENG, 64' Portret van het dagelijks leven van jongeren in een nieuw flatgebouw aan de rand van Lissabon. Een landschap gekenmerkt door school, verveling, klusjes, het strand, de kermis en concerten. Supermarktkarren veranderen de straten in wedstrijdvelden, het vreemde zwarte meisje intrigeert, de uitstap naar de zee mondt uit in een gevecht, flirts en krachtmeetings.... Gemaakt met de hulp van Pedro Pinho, wiens zwart-wit beelden de personages prachtig belichten, geeft "Um fim do mundo" de vrijheid aan de jongeren om te improviseren, wat hun spontaniteit enkel ten goede komt, als een modern stukje {cinéma vérité}. Eerste vertoning gevolgd door een ontmoeting met Pedro Pinho, op 11.01 om 22:00 + Estaçao, Luis Miguel Correia, 2007, PT, 35MM > VIDEO, OV OND ENG, 33' 11.01 > 22:00 + 03.02 > 17:00 ► Bab Sebta Pedro Pinho, 2008, PT, OV OND ENG, 110' Getroffen door de overgemediatiseerde beelden van grote groepen Afrikaanse migranten die Europa proberen te bereiken, hebben Pedro Pinho en Frederico Lobo het tegenovergestelde gedaan: de tijd nemen om hen te ontmoeten, teruggaan van Tanger naar Oujda, van Nouhadibou naar Nouakchott, de plaatsen waar mensen via Bab Sebta ("de poort van Ceuta" in het Arabisch), een van de twee Spaanse enclaves in het noorden van Marokko, deze grens oversteken. Er zijn de begeerde boten om naar het noorden te varen, en andere die vis meebrengen in plaats van drenkelingen. Lange momenten waarop we in het spoor treden van enkele van hen. De portretten van mannen en vrouwen worden in hun dagelijks leven gefilmd, zonder pathos, dramatisering of overbenadrukking. De vele getuigenissen vertellen over de smokkelaars, de muur, de onveiligheid, de oversteek in zodiak, dromen van andere landen, strategieën om de politie te ontwijken, deportaties in winterse omstandigheden, de wreedheid van de reis, vooral voor vrouwen, de trucs om in de woestijn te slapen zonder je weg te verliezen.... het wachten en de hoop.Eerste vertoning gevolgd door een ontmoeting met Pedro Pinho, op 12.01 om 20:30. 12.01 > 20:30 + 02.02 > 19:00 ► As cidades e as trocas Cities and Trade Luisa Homem & Pedro Pinho, 2014, PT, DCP, OV OND FR, 138' In 2008 werd de groeiende toeristische sector in Kaapverdië bevroren. De bouw van vele hotels en resorts door buitenlandse bedrijven wordt stilgelegd door een tekort aan zand. De zandindustrie, de belangrijkste bron voor de productie van beton, heeft een kritisch niveau bereikt dat een bedreiging vormt voor de stranden. Als gevolg hiervan wordt zand geïmporteerd door vrachtschepen en vrachtwagens uit het buitenland. Pedro Pinho en Luísa Homem reconstrueren deze dagelijkse reizen om de fysieke en sociale transformaties in het landschap die deze uitwisselingen teweegbrengen te benadrukken. Een scheepswerf, een tocht in de woestijn om te praten over een weg in aanleg naar de zee, een steengroeve, een steenhouwerij, een sintelblokfabriek, prachtige bossen van steigers en vele lagen huizen in aanbouw.... Dan komen we aan in de voorbereidingen van een feest, waar we getuige zijn van de metamorfose van de dansers die zich met een mengsel van olie en zand bedekken om volledig zwart te worden alvorens mee te lopen in een feestelijke en vrolijke processie. Dan een terugkeer naar de westerse werkelijkheid, de vastgoedgekte en de massale komst van toeristen. Een film met bijna geen woorden en veel sprekende beelden.Eerste vertoning gevolgd door een ontmoeting met Pedro Pinho, op 13.01 om 19:00. 13.01 > 19:00 + 27.01 > 18:30 + 14.02 > 20:00 ► Terratreme curtas-metragens 11.01 om 19:30, voorstelling gepresenteerd door Pedro Pinho. 16.02 om 19:00, voorstelling gepresenteerd door Marta Lemos van Terratreme. + Ascensão, Pedro Peralta, 2016, PT, DCP, OV OND FR, 17'+ A Cidade e o Sol, Leonor Noivo, 2012, PT, DCP, OV OND ENG, 19'+ Num País Estrangeiro, Miguel Seabra Lopes & Karen Akerman, 2018, PT, OV OND FR, 25'+ Altas Cidades de Ossadas, João Salaviza, 2017, PT, DCP, OV OND ENG, 19'+ Nyo Vweta Nafta, Ico Costa, 2017, PT, DCP, OV OND FR, 21' 11.01 > 19:30 + 26.01 > 19:00 + 16.02 > 19:00 ► Revoluçao industrial Industrial Revolution Tiago Hespanha & Frederico Lobo, 2014, PT, DCP, OV OND FR, 73' Prachtige archiefbeelden op glasplaten getuigen van de industriële droom van het einde van de 19e eeuw, tekens van het verleden die in contrast staan met de huidige realiteit. Het geluid van de industrie wordt rock. In een klein bootje dalen we de rivier Ave langzaam af, omzoomd door oevers met weelderige vegetatie. De vallei, een van de meest geïndustrialiseerde van Portugal, is zowel door de natuur als door de mens geëxploiteerd. Geleidelijk aan onderscheiden we gebouwen in ruïne. We betreden een fabriek die nog steeds actief is. We ontmoeten de mensen die nog steeds langs de oevers van de rivier wonen. Het verhaal tekent zich af tussen brand, sluiting en achterlaten. De meest bescheidenen bleven en bouwden opnieuw een boerenleven op. Jongeren verkennen de braakliggende terreinen, bouwen geïmproviseerde skatepistes, creëren nieuwe speelpleinen... De belofte van welvaart van de industriële revolutie wordt geloochend door de situatie van sociale, ecologische, economische, culturele en landschappelijke wanorde. De toekomst is onzeker. Het heden ook. + Provas, exorcismos, Susana Nobre, 2015, PT, DCP, OV OND FR, 25' 19.01 > 19:00 + 08.02 > 20:00 + 03.03 > 17:00 ► Era Umha vez Brasilia Red Line Adirley Queirós, 2017, BR, DCP, OV OND ENG, 99' Gerealiseerd in het jaar 0 P.C. (Post-Coup d'Etat) is deze documentaire gebaseerd op een futuristisch Z-scenario. In 1959 ontvangt de intergalactische agent WA14 een missie: naar de planeet Aarde gaan en de president van de Republiek, Juscelino Kubitschek, doden op de dag van de inhuldiging van Brasilia. Maar zijn ruimteschip landt in Ceilândia, de grootste satellietstad van Brasilia en de hoofdstad van de gevangenissen. Alleen Andreia, de naoorlogse koningin, kan helpen een leger op de been te brengen dat in staat is om de monsters te doden die het parlement bezetten.... Deze twee eenzaten praten niet graag, maar bespreken onophoudelijk surrealistische onderwerpen. Sobere decors, interstellaire braakterreinen, onwaarschijnlijke dialogen, amateur-acteurs in kostuums van binnenbanden, een kettingrokende intergalactische krijger die reist in een ruimteschipwrak zonder zich te verplaatsen, met een traditionele Braziliaanse barbecue.... Deze derde speelfilm van Adirley Queiróz (een voormalig profvoetballer) biedt een absurd narratief principe als spiegel voor de politieke absurditeit die heerst in Brazilië. 19.01 > 21:00 + 03.02 > 19:00 ► Linha vermelha Once there was Brasilia José Filipe Costa, 2011, PT, DCP, OV OND FR, 83' In 1975 filmde de ploeg van de militante schrijver en filmmaker Thomas Harlan enkele maanden lang de bezetting van de landerijen van de hertog van Bragança in Midden-Portugal door landloze boeren die daar een alternatieve, zelfbeheerde en egalitaire gemeenschap leidden. Drie decennia later komt "Linha vermelha" terug op "Torre Bela", Harlans film (waaruit enkele fragmenten te zien zijn), die emblematisch werd voor de periode van revolutionaire vrijheid en utopie die zich na de Anjerrevolutie over Portugal verspreidde. Enkele protagonisten staan stil bij dit markante politieke avontuur. Op welke manier raakte Harlan betrokken bij de gebeurtenissen die recht voor de camera lijken plaats te vinden? Wat was de impact van de film op het leven van de bewoners en op de herinnering aan deze periode? De film, gebaseerd op geluidsopnamen van tijdens de draaidagen, ontkent de verontrustende aspecten van Harlans benadering niet (wat de inspiratie vormde voor de Argentijnse filmmaker in "A Fábrica de Nada"). Meer algemeen belicht het de dubbelzinnige relatie tussen de intelligentsia en de arbeidersklasse, en wordt zo een reflectie op de militante cinema, op de legitimiteit en politieke rol van de documentairemaker. 20.01 > 21:00 + 08.02 > 22:00 + 02.03 > 19:00 ► Visita Guiada Guided Tour Tiago Hespanha, 2009, PT, DCP, OV OND ENG, 55' Een rondreis door Portugal met toeristengidsen die de miljoenen toeristen van over de hele wereld het land laten ontdekken. Italianen, Amerikanen, Japanners, Japanners, Fransen, Engelsen... reizen door het land, dat hen op verschillende manieren wordt gepresenteerd, afhankelijk van de nationaliteit van de groep. Elke gids laat zijn uitleg resoneren met de geschiedenis en cultuur van de toeristen. We ontdekken verschillende portretten van Portugal door deze buitenlandse ogen en nemen de bus met hen, verkennen kastelen, historische plaatsen en lanen, kijken door het raam van de autocar naar de landschappen die voorbij glijden, maken van de gelegenheid gebruik om foto's te maken met de dame die voor het monument poseert tijdens de paar minuten vrije tijd na de uitleg van de gids, en genieten van de beroemde zonsondergang op de oceaan.... Wie heeft nog behoefte aan een rondleiding door Portugal? + Lisboa-Provincia, Susana Nobre, 2010, PT, DCP, OV OND ENG, 18' 03.02 > 21:00 + 17.02 > 17:00