Films

Dawson City, een snelgroeiende stad in het Canadese Yukon-territorium, is ontstaan tijdens de goudkoorts, en vormt de locatie van een klein mirakel in de filmgeschiedenis. Ondanks de moeilijke bereikbaarheid was het stadje indertijd aan een steile opmars bezig, en verwelkomde het niet alleen goudzoekers, maar ook schrijvers en fotografen die hun geluk kwamen beproeven of het op zijn minst wilden vastleggen. De stad trok ook café-uitbaters en bordeelhouders aan (waaronder een zekere Fred Trump…) zodat avonturiers hun zuurverdiende centen konden uitgeven. Tegelijkertijd doken er al snel theaters en cinema’s op. En hoewel de stad in verval raakte door verstrengde wetgevingen en het puritanisme, gingen de bioscoop en het hockeyteam hand in hand. Zo besloot een man om een oude voorraad nitraatfilm te gebruiken als vulmateriaal voor de nieuwe ijsbaan... wat eind de jaren ’70 bij toeval werd herontdekt. Sommige van deze films werden geacht voor eeuwig verloren te zijn...

In een eenvoudige opstelling praat regisseur Lamine Ammar-Khodja op een plein in de volkswijk Meissonier in het hart van Algiers met voorbijgangers van alle leeftijden en sociale achtergronden, waaronder gepensioneerden en daklozen. Zo krijgen we het verhaal te horen van een buurtbioscoop die er geen meer is. Of in ieder geval, een bioscoop die in zijn transformatie er niet in is geslaagd dat te blijven, ondanks alle goede bedoelingen van de overheid. De Sierra Maestra, genoemd als eerbetoon aan Fidel Castro die Algerije bezocht in 1972, vertoont nog steeds films, maar er is iets veranderd. Of het nu gaat om zaterdagfilms, clownoptredens of patriottische evenementen, niemand weet of het zaakje nog te vertrouwen is. Een momentopname van het leven in een volkswijk van Algiers, gekoppeld aan een reflectie over de plaats van cinema in het Algerije van nu, en bij uitbreiding van alle Algerijnen zonder cinema.

De titel verwijst denigrerend naar generatie Z, geboren rond de eeuwwisseling. Alain Kassanda volgt een groep studenten aan de oude universiteit van Ibadan in het westen van Nigeria. Ze leiden een filmclub, discussiëren over films, maken ruzie en scherpen hun kritisch vermogen aan. Met een subtiele montage geeft Kassanda de kijker voldoende aanwijzingen over de vertoonde films om de discussies erover te begrijpen, en in eerste instantie zou je kunnen denken dat ze in Brussel of Berkeley plaatsvinden. Maar de komst van een jonge fotograaf die zijn werk over de slechte omstandigheden van de studentenhuisvesting toont, en vooral het vervolg met de demonstraties die in oktober 2020 met extreem geweld worden neergeslagen, kantelen de film in iets veel sterkers. Een portret van welbespraakte, geëngageerde studenten in een bruisend en snel veranderend Nigeria, een land van cinema, waar jonge mensen zin willen geven aan hun leven en diepgaande veranderingen voorstellen.

De zalen, gangen en projectiecabines van de Utopia-bioscoop in Avignon verbergen een heel bijzonder personage. Roger vertoont er al bijna 20 jaar films. Hij is degene die de films in zijn handen houdt, die beschadigd zijn door het vet van de projectoren en de sneden in de film. Hij kent zijn machines op zijn duimpje, omdat hij ze vaak heeft onderhouden en eraan heeft gesleuteld. Maar sinds de komst van digitale technologie is zijn beroep veranderd. De projectoren zijn voor Roger zijn verbaasde ogen uit de cabines gerukt en hoewel film bijna van het scherm is verdwenen, is hij nooit gestopt met het vertellen van verhalen over de spoelen. Al die fotogrammen die voor zijn ogen flitsten, die replieken die hij steeds weer hoorde, lijken zich in zijn hele wezen te hebben genesteld. Zijn anekdotes zijn doortrokken van een zekere dramatiek. Met zijn vermoeide ogen en verleidelijke flegma is Roger een filmpersonage geworden. Pascal Catheland tekent een eerlijk en teder portret van een man in de schaduw, in eeuwig gevecht tegen de vergetelheid.

In de stad Angeles op de Filipijnen staat een pakketbootbioscoop, de "Family". Van de drie zalen uit het roemrijke verleden is er nog maar één over, met ’s nachts een handvol zittende toeschouwers en anderen die er staan om hun diensten aan te bieden. Overdag wordt het beton van de labyrintische bioscoop doorboord door het zonlicht dat net zo indringend is als de stedelijke kakofonie van de bruisende stad. Dit paleis uit een andere tijd vibreert op het ritme van de familie uitbaters die er leven, slapen en elkaar soms verscheuren. Brillante Mendoza legt het intieme leven vast van dit organische betonnen monster, waar sekswerk, frisdrankverkoop en driewielerritjes van de jongste bewoner naast elkaar bestaan. In deze contrastrijke kroniek van een plek in verval botsen moedige vrouwen met laffe mannen en met de sekshandel, waarvan "Serbis" de rauwheid en voorspelbare dwang niet verhult.

Een jaren vijftig klassieker geregisseerd door Basil Dearden (een van de pilaren van de Britse komedie), waarin een jong stel met weinig geld een vervallen oude bioscoop erft die trilt elke keer als er een trein tussen twee hangende spoorwegen doorrijdt. Het personeel, ook vervallen, bestaat uit een trio kleurrijke personages, waaronder een oude alcoholische filmoperateur gespeeld door een vermomde Peter Sellers. Er ontstaat een strijd met de grote commerciële bioscoop naast de deur, die de cinema wil kopen, met de grond gelijk maken en er een parkeergarage van maken. De eenvoudige maar zeer effectieve regie van de film haalt het beste uit de prachtige oude bioscoop die ook wij graag terug zouden krijgen en nieuw leven inblazen. De hoofdpersonages en de toeschouwers bevolken de bioscoop voor een vertoning waarin zonder pauze woordspelingen en heerlijk ouderwetse situatiehumor de boventoon voeren.