"Funeral Parade of Roses" and other Matsumoto’s experiences

Ondanks het feit dat hij weinig bekendheid geniet buiten de archipel, is Matsumoto Toshio (1932-2017) een centrale figuur in de naoorlogse Japanse cinema. Als belangrijk denker van de jaren ’60 draagt ook hij zijn steentje bij tijdens het tijdperk van fundamentele politieke omwentelingen in Japan. Als pionier in het experimentele genre, zal hij verschillende poorten naar het genre openen of instampen. In 1969 maakt hij "Funeral Parade of Roses", de film die hem ook buiten de grenzen bekendheid zal opleveren. Het is in dat tijdperk dat hij de hoekstenen van zijn theorie, het ‘neo-documentarisme’ zal uitzetten. Hierbij verlaat hij het idee van de objectivering van dat wat gefilmd wordt om de confrontatie tussen het ‘gefilmde’ onderwerp en het ‘filmende’ onderwerp aan te gaan. Vanaf 1992 bezoekt hij meermaals de stad Yamagata waar hij doceert aan de universiteit van design en kunsten. Hij neemt er geregeld deel aan het filmfestival waar hij seminaries geeft en zijn films vertoont. Hij verklaarde er ooit dat het concept ‘neo-documentaire’ zich kon ontwikkelen en verspreiden dankzij het festival van Yamagata. Matsumoto Toshio is vorig jaar overleden, en in datzelfde jaar bracht het festival hem hulde.

Als echo van de openingsvoorstelling op het festival van Yamagata in 2017, stellen we je een selectie kortfilms van Matsumoto Toshio voor. Als pionier van de experimentele cinema in Japan begon hij zijn carrière als regisseur met ‘Ginrin’; een promotiefilm voor het gebruik van de fiets uit 1955. Mee-geregiseerd door Jikke Kobo en Tsuburaya Eiji beeldt "Ginrin" de fantasmes van een fiets uit. Deze subtiele en gekleurde fantasie luidde volgens het festival van Yamagata en nieuw tijdperk in de Japanse experimentele cinema in. De avant-garde documentaire "Nishijin", gemaakt voor de televisie, wil de inherente contradicties in de strijd tegen het veiligheidspact tussen de VS en Japan blootleggen. Uitgangspunt hierbij is het dagelijkse leven in Nishijin, de wijk in Kyoto waar zijde vervaardigd wordt. Dit uiterst precieze documentaire werkstuk zal echter de aanleiding vormen voor het ontslag van Matsumoto bij de publieke omroep. Pas veel later, in 1975, maakt Matsumoto "Everything Visible Is Empty". In deze prent verkent hij de taal en de grafische expressie van de Sutra. Dit is een typische zangvorm die tot vijf maal gerepeteerd wordt door het boeddhistische koor Mahayana; een indrukwekkend ritmisch spel. Nieuwe techniek, nieuwe aanpak lijkt het devies in “Relation” waarbij Matsumoto speelt met het gebruik van video en inserts om tijd en ruimte te manipuleren en om diens onderwerpen aan een visuele reflectie te onderwerpen.