Veertigers en ouder herinneren zich allicht deze kopieermachine die vaak in scholen werd gebruikt. Een trommel met daarop het origineel gespannen wordt met een zwengel rondgedraaid. De blanco vellen papier glijden onder de trommel door en komen er aan de andere kant uit, bedrukt in het groen, blauw of rood en doordrongen van een heel eigen alcoholgeur. Het was een "mimeograaf" of "stencilmachine", de voorouder van de huidige kopieermachine. Het stencilproces werkt met een sjabloon en is geïnspireerd op het principe van carbonpapier. De alcoholgeur van de stencils is sinds lang uit onze scholen en administratieve gebouwen verdwenen, maar kunstenaars en drukkers die van DIY houden gebruiken het nog steeds, zij het met veel gezondere en mooie inkt. Het resultaat wordt soms verward met zeefdruk, maar voor reproducties en grotere oplagen is het in gebruik veel gemakkelijker. Met name één Japanse bedrijf, Riso, produceert nu nog stencileuses (vandaar ook wel de term "risografie"). De huidige modellen hebben niets te maken met de stencils van de oude schoolboeken. Het zijn nu volwaardige kopieerapparaten: het origineel wordt gescand op een thermische plaat waar de inkt langs stroomt. Een heel weekend lang wordt de zaal van Nova omgebouwd tot een stencil drukkerij met twee collectieven die workshops zullen geven over deze mooie techniek!
Stencil Yourself!
Artikels van deze rubriek
Het drukatelier Knust werd in 1984 opgericht in Nijmegen door en voor kunstenaars zonder grote distributienetwerken. Als voortrekkers van de stencil biedt Knust hen de mogelijkheid om stencils aan een redelijke prijs te drukken. Fanzines, boeken, posters, albumcovers en andere kleine wonderen (Nova heeft er enkele van zijn beste affiches gedrukt) worden in deze unieke plaats ontworpen. Knust stond begin jaren negentig mee aan de wieg van Extrapool: een groot gebouw met naast een drukkerij, ook een geluidsstudio, een kleine zaal voor voorstellingen en presentaties, werkruimten en appartementen. Sinds kort heeft Knust ook een DIY drukkerij in Amsterdam.
Chez Rosi is het stencil-drukatelier van Plus Tôt Te Laat (PTTL), een informele heerlijk subversieve groep die in 1998 werd opgericht in het doplokaal van Sint-Joost (één van de gemeentelijke kantoren die de Brusselse werklozen controleerde). Het stencilproces is goedkoop wat grote oplages toelaat tegen een lage prijs artistiek werk massaal over de stad te verspreiden. Chez Rosi/PTTL biedt u de gelegenheid om “een spervuur aan vragen te richten aan alle instellingen die ons leven proberen te beheersen, collectief of individueel." Het is geen toeval dat PTTL, zoals Nova, in Brussel een van de eerste gebruikers was van deze ludieke propagandamachines!
Maak je tekeningen, collages, typo’s of grafiek en wil je graag de mogelijkheden van de stenciltechniek verkennen, dan is dit een weekend voor jou! Tijdens twee workshops heten Knust en Chez Rosi u welkom om met de Riso, of haar miniatuurversie Gocco, te leren werken. Het is de gelegenheid bij uitstek om samen een fanzine, ansichtkaarten, posters of behang te maken. Breng je ideeën, je werk of je materiaal mee (papier, zwarte stiften, lijm, tijdschriften om in te knippen...), de magie van stencileuse doet de rest!
De workshop op zaterdag is voor volwassenen, de workshop op zondag is voor kinderen. Maximaal 15 personen per workshop. Reservatie is verplicht. Stuur een mail naar: nova@nova-cinema.org (onderwerp: stencil workshop "volwassen" of "kind")
Blauw, rood, paars, oranje, geel, goud, groen, roze... Het wordt een kleurrijk weekend in Nova, waar het ongetwijfeld naar inkt zal geuren. Op zaterdag en zondag exposeren Knust en Chez Rosi er boeken, fanzines, affiches, flyers, objecten allerhande en grafisch werk dat door hen werd uitgegeven of gedrukt. Een aantal werken zullen te koop aangeboden worden. Zondag krijgen ze het gezelschap van enkele andere Brusselse organisaties die met stencil werken (Sterput, Rhizome, Indekeuken, Meeuw muzak, Arnaud Lorne...). Op een monitor kan je archiefbeelden bekijken over Knust. Bovendien zijn alle geïnteresseerden en fanaten welkom om hun kennis over risografie te vervolmaken!
Dit Brussels duo wordt gevormd door Emmanuel Tête (gitaar, zang) en Guy Cardoso (drum). Ze maken deel uit van ‘de grote traditie van het poëtische en populaire Franse chanson van Michel Sardou en Michel Delpech, of nog: Michel Ferré en Michel Brassens’. Typerend voor MaGuy zijn ongetwijfeld de zin voor spot, poëzie en een zeker muzikaal dilettantisme. De teksten van Manu Tête doen denken aan de poëtisch-geëngageerde tendens binnen Nova, maar ook aan PTTL waar hij de eerste jaren deel van uitmaakte.
Als ex-lid van het Brusselse duo Les Terrils evolueerde Fred Deltenre naar een muzikant die schippert tussen ongedwongen blues en futuristische techno. Naast zijn muzikale kunnen is Fred ook een spottend illustrator met een grote liefde voor de stencil. Getuige hiervan enkele samenwerkingen met Chez Rosi. Of het nu in zijn tekeningen of zijn Franstalige liederen is, Fred hanteert het potlood kritisch en poëtisch. Hij raakt met humor en frivoliteit ons geweten en haar tegenstellingen.
Deze Nederlandse met Indische origine werkt voor Extrapool, waar ze tentoonstellingen en artistieke evenementen organiseert. Daarnaast tekent ze ook, vooral in zwart-wit, is ze schilder, graficus, performer, en werkt ze met geluid. Ze publiceert boeken, vinyl, cassettes en CD’s onder haar label Inner Landscapes. Om Extrapool te vertegenwoordigen brengt ze vanavond haar verzameling objecten en machines mee om ons een vocale- en geluidsperformance te brengen.
Marina Tadic, een Nederlandse met Kroatische roots, is graficus bij Extrapool. Daarnaast is ze ook zangeres en gitariste. Onder haar artiestennaam Eerie Wanda releasde ze een eerste album in 2016: ‘Hum’. Haar werk kan omschreven worden als garage poprock, afwisselend bevreemdend, etherisch en kleurrijk, dewelke zon en ‘zalignietsdoen’ opwekken. Een beetje zachtheid in deze sombere wereld om dit salon gewijd aan de stencil af te sluiten.
lang: nl
id_rubrique: 2235
prog: 2232
pos: aval
Zich aansluiten