Austrian experimental and avant-garde cinema

"De negen gekozen films voor dit programma hebben iets gemeenschappelijks : duisternis, donkerte. Enigszins sinistere nachtelijke ritten, schipperend van de ene donkere kamer naar de andere, walgelijke insecten die vastzitten in een bekisting,
vuilnis dat beweegt in verlaten ruïnes, een gescheurd scherm dat schreeuwt, bevende beelden, spookachtige stemmen... Gedurende 58 minuten vervoeren we u in een labyrint van beelden en geluiden dat de grenzen tussen het abstracte en het concrete opblaast." Billy Roisz

Tamara Wilhelm (diy electronics/video), Dieb13 (turntables/video), Billy Roisz (concept/e-bass/electronics/video)

Geïnspireerd door het ideomotorische effect (een psychologisch fenomeen van onbewuste spierbewegingen), bouwt de performance van het trio Billy Roisz, Tamara Wilhelm en Dieb13 zich beetje bij beetje op als een eclectische machinerie waar actie en reactie zich onbewust en ad random voordoen. Op scene staan drie artiesten die muzikaal en fysiek interageren, maar ook visueel met behulp van drie projectiebronnen. Zo gommen ze de grenzen uit tussen ideatie, compositie en improvisatie.

http://wilhelm.klingt.org/
http://dieb13.klingt.org/

Veronika Mayer (electronics) & Conny Zenk (visuals)

De ene is componiste en muzikante, de andere artieste en multi-media performeuse. Veronika Mayer en Conny Zenk werken sinds enkele jaren samen aan performances die distortie en geluidssampeling mengen met visuele beeldstromen in felle kleuren, de toeschouwer alzo onderdompelend in een totaalbeleving.

http://gaffaa.net/

Paul Gründorfer (electronics), Réka Kutas (cello, voice) & Claudia Larcher (visuals)

Vuurdoop voor dit trio in Nova, want het gaat om hun eerste samenwerking. De muzikant Paul Gründorf en de celliste Réka Kutas creëren een geluidsatmosfeer, met elementen van drone, noise en andere geluidseffecten, maar ook met geluiden die uit het folkrepertoire komen of uit de stemimprovisatie. Claudia Larcher, videaste en mixed media artieste, staat in voor het visuele luik, geïnspireerd op haar werk in videoanimatie.

http://www.tricx.net/
www.claudialarcher.com/

"De films in deze reeks zijn allemaal gebaseerd op de beelden van lichaamsbewegingen die we dagelijks uitvoeren. Met verschillende effecten en technieken, zoals ongewone perspectieven, snelheidsveranderingen, filters, montagetrucjes, wordt het de menselijk lichaam getransformeerd tot een punt waar de werkelijkheid (bijna) niet meer herkenbaar is en zelfs irrelevant. De beelden portretteren surrealistische werelden, ironisch, erotisch of spookachtig. We bevinden ons in een "andere" ruimte, "buiten" de beelden, waar de zintuigen de verbeelding prikkelen." Brigitta Bödenauer

Irene Pacini (visuals) & Caroline Profanter (electroacoustics)

Irene Pacini, muzikante, artieste en multi-media performance-artieste en Caroline Profanter, componiste en muzikante, creëren performances waar gebaar, geluid en beeld interageren met het universum van de eletro-acoustische muziek. In een huis-clos met een enscenering van her en der verspreide objecten, nemen ze de toeschouwers mee in een audio- en visuele verkeninning van het element water in al zijn dimensies.

http://cprofanter.klingt.org/
https://vimeo.com/user6017707

PRSZR (drums, gongs & electronics) & Brigitta Bödenauer (visuals)

PRSZR (spreek uit als “pressure”) is een duo bestaande uit Rafal Iwanski (van de Poolse groep HATI) en Oostenrijkse muzikant Pure, zeer bekend als DJ. De muziek gecomponeerd door PRSZR mengt feeërieke en mysterieuze melodieën met archaïsche klanken. Multi-ritmische composities die percussie mengen met digitale geluidsmaterie. Een hypnotische ervaring (of een catharsis) die nog intenser wordt door de live-visuals van artieste Brigitta Bödenauer.

http://bb.klingt.org

Jerobeam Fenderson (DIY electronics / oscilloscope & visuals)

Vertrekpunt: een oscilloscoop. Een instrument dat dient om elektrische signaalfrequenties te meten. Omdat hij ervan overtuigd is dat dit voorwerp heel wat potentieel heeft, experimenteert Jerobeam Fenderson, muzikant met een ingenieursopleiding, al geruime tijd met het vermogen om beelden te produceren die hij integreert in zijn audiovisuele performances.

http://www.jerobeamfenderson.net/

De moeder van tweelingbroertjes Lukas en Elias keert terug uit het ziekenhuis met een omzwachteld hoofd. De tweeling vermoedt dat er iemand anders verstopt zit onder de windels. Hun achterdocht wordt enkel gevoed door haar afstandelijke gedrag – wie is die vrouw die beweert hun moeder te zijn ? Regisseuse Veronika Franz is de echtgenote van Ulrich Seidl en verzorgde voor veel van zijn films het script. In co-regie met Severin Fiala tekent ze hier voor een kil gestileerde psycho-logische horrorfilm waarmee ze afgelopen jaar hoge ogen gooide op het festivalcircuit. Er zijn van die films waarvan je na één geniale scène weet dat je iets heel bijzonders aan het bekijken bent. In “Ich Seh, Ich Seh” is dat wanneer de drie een spelletje “wie ben ik ?” spelen, en de radeloze moeder er niet in slaagt om haar eigen identiteit te raden. De spanning wordt vakkundig opgebouwd in deze onheilspellende film die je op het randje van je stoel houdt tot de intense finale.

Een sociopathische jongeman komt vrij uit de gevangenis. Zijn raaskallende stem is onze enige begeleiding tijdens de moordzuchtige tocht die hij daarna onderneemt. Wanneer hij op een leegstaand huis stoot, wacht hij de bewoners op. Zijn jarenlang opgekropte sadistische fantasieën bereiken hun apotheose in een explosie van geweld en verkrachting. Onze morbide fascinatie voor psychopathische seriemoordenaars vertaalt zich vaak naar het grote scherm, maar liefst bewaren we daarbij een veilige afstand. In slasherfilms worden de moordenaars dikwijls neergezet als een cartooneske boeman, terwijl thrillers als "Se7en" of "Silence of the Lambs" er onrealistisch charismatische maar moordlustige genieën van maken. Niet zo in deze hyperrealistische karakterstudie, waarin we een blik krijgen in het verwarde hoofd van een sadistische psychopaat. Het bijzonder elegante camerawerk maakt een koortsige, bezwerende dans rond de gruwelijke gebeurtenissen, waarbij het onmogelijk is om onze ogen af te wenden. Weliswaar een hoogst ongemakkelijke kijk-ervaring, maar ook een uniek en absoluut meesterwerk.

Een schijnbaar gegoede familie begeeft zich naar hun mooie buitenverblijf aan de rand van een meer. Twee jongemannen, goedgekleed, in tennisoutfit, komen op bezoek met als voor-wendsel dat ze enkele eieren willen lenen. Al snel krijgt de situatie een onverwachte wending... Peter en Paul (die af en toe ook Tom en Jerry heten) bedachten een plan om het modelgezinnetje op enkele spannende momenten te trakteren. Dit is het begin van een regelrechte nachtmerrie...
Met “Funny Games” leverde Michael Haneke een van de meest radicale en provocerende films van de jaren 1990 over het thema geweld en het tonen ervan in film. Enkele scenes in de film zijn gewoonweg onverdraaglijk. Nochtans is er erg weinig expliciet geweld te zien, alles gebeurt hoofdzakelijk buiten beeld. Toen de film in Cannes werd voorgesteld, en op het moment van de release, waren de reacties zeker niet unaniem. Maar na verloop van tijd bleek de film een van de meest markerende uit de Oostenrijkse filmproductie van de laatste twintig jaar.

Wenen, midden jaren 1980. Enkele jonge anarchistische punkers, holebi’s, vormen een vrolijk zootje ongeregeld in een gekraakt gebouw in het stadscentrum, waar ze een libertijns leven op het liederlijke af leiden. De lokale overheid heeft er uiteraard geen goed oog in, des te meer omdat in de Graas Straße het witte poeder vrijelijk rondgestrooid wordt. Een sociaal werkster wordt er naar toe gestuurd om de jongeren mores te leren, maar uitein- delijk valt ze voor de charmes van hun levensstijl. Tot op de dag dat een van hen wordt aangenomen als hulpje bij prinses Maria Carolina. Deze tierlantijntjesmadame en de anarcho-punkers hebben een ding gemeen: hun dealer... die op een dag geklist wordt door de flikken. De prinses en de punkers vormen vanaf dan een front. Je hebt het begrepen, dit kleurrijke verhaal heeft geen al te groot waarheidsgehalte. Maar het is de manier waarop de Weense anarcho-punk- en gayscene in beeld gebracht wordt die de charme van de film uitmaakt, en de onbeschofte blik op de conservatieve maatschappij van toen. De film werd in een kraakpand gedraaid waar tientallen artiesten en andere personages uit de alternatieve scene van Wenen woonden. Er bestaat naar verluidt nog maar een kopij van "Wiener Brut", en Nova mag die tonen !

Ernst Schmidt Jr is zeker een van de meest miskende namen uit de Oostenrijkse cinema, ten onrechte. Even productief als veelzijdig, overleden op veel te jonge leeftijd, besloot Ernst Schmidt Jr ergens midden jaren 1970 te vragen aan verschillende artiesten en regisseurs uit de Oostenrijkse avant-garde scene van die tijd om mee te werken aan een collectieve film over Wenen. Het resultaat is verbazend, dat is wel het minste wat we erover kunnen zeggen. "Wienfilm 1896-1976" is een verrassende cinematografische anthologie die het portret schetst van Wenen, en ondertussen ook van de geschiedenis van de cinema van in het prilste begin tot in 1976, datum van de realisatie van de film. Met een opmerkelijk montagewerk met zowel archiefbeelden als sequenties die speciaal gedraaid werden voor de film, is dit collectieve werk een kritische lezing van de geschiedenis van Wenen, van zijn beschaving en van zijn politieke geschiedenis. Niet zonder humor en inventiviteit onthult hij ook hardleerse houdingen van de oude stempel.

Het Weense actionisme, gedragen door figuren zoals Günter Brus, Rudolf Schwarzkogler, Hermann Nitsch en Otto Muehl, was ongetwijfeld een van de meest radicale artistieke bewegingen van de twintigste eeuw. Het ontstond in de jaren zestig, en ondanks de korte levensduur ervan, liet de beweging niemand onberoerd. De actionisten gebruikten het menselijk lichaam als artistiek materiaal, en confronteerde het met de meest extreme situaties. Er werden een aantal films gedraaid, maar enkel de films van Nitsch documenteerden getrouw de performances. De diversiteit van het filmoeuvre van de actionisten is gebaseerd op de verschillende artistieke benaderingen van hun leden, en die van hun vrienden en assistenten die betrokken waren in hun projecten. Een centrale figuur was ongetwijfeld de experimentele cineast Kurt Kren, die verwant was aan de beweging en van wie de filmtaal midden jaren 1965 beantwoordde aan de intenties van de actionisten. Maar het is voornamelijk met het oeuvre van Otto Muehl dat we de evolutie begrijpen van het gebruik van film in de performances van de actionisten. Net zoals in zijn schilderkunst, observeren we er een proces dat vertrekt vanuit een structurele analyse en een materiele esthetica die evolueert naar een narratieve agitatie.
We zullen een compilatie tonen van films van Ernst Schmidt en Kurt Kren.

Ernst Schmidt jun. :
Bodybuilding, 1965, 16mm, 9’    
Filmreste, 1966, 10’  
Kunst und Revolution, 1968, 16mm, 2’      
             
Kurt Kren :  
6/64 Mama und Papa, 1964, 16mm, 3’      
9/64 O Tannenbaum, 1964, 16mm, 3’    
8/64 Ana -Action Brus, 1964, 16mm, 2’            
7/64 Leda und der Schwan, 1964, 16mm, 3’      
10b/65 Silber -Aktion Brus, 1965, 16mm, 2’                
10/65 Selbstverstümmelung, 1965, 16mm, 5’     
12/66 Cosinus Alpha, 1966, 16mm, 9’   

Het is 1970 wanneer Otto Muehl, medestichter en boegbeeld van de Weense actionisten-beweging, een commune opricht die de naam Friedrichshof krijgt. Behalve door de artistieke aspecten, wordt deze internationaal bekend door de radicaliteit van de filosofie die erachter zit. Ze zal meer dan twintig jaar bestaan, en bereikt op bepaalde momenten 600 bewoners die uit heel Europa komen, die een utopie van extreem leven voorstaan : collectiviteit van goederen en werk, vrije seksualiteit, afwijzen van het koppel, collectieve opvoeding van de kinderen.... Tegen het einde van de jaren 1980 wordt Muehl voor de rechter gesleept. Dit is het einde van Friedrichshof. Op dat moment was de commune al de twijfelachtige toer opgegaan. Vanaf het prille begin werden alle momenten van de commune gefilmd of op zijn minst gedocumenteerd. "Meine keine Familie" ontstond uit de onwaarschijnlijke verkenningstocht die Paul-Julien Robert ondernam in de archieven. Geboren in de commune van Friedrichshof, bracht de regisseur er zijn eerste twaalf levensjaren door. De film, die bestaat uit archiefbeelden, maar ook uit getuigenissen en uit interviews met zijn moeder, is een lange en buitengewone zoektocht om te weten te komen wie zijn vader is, maar ook om te begrijpen wat de mensen bezielde om te leven volgens zo’n radicale levensopvatting. Verbazend en verwarrend.