Punk : films, enz.

Als Jamaicaanse DJ van de beruchte Roxy, de place to be in het Londen van eind jaren 70, introduceerde Don Letts reggaemuziek in de punkscene. Don Letts is ook regisseur. Met deze opmerkelijk rijk gestoffeerde documentaire uit 2005 verklapt hij geheimen uit de punkgeschiedenis. Gedurende anderhalf uur gidst hij ons van de Amerikaanse voorlopers (MC5, New York Dolls, The Stooges, Suicide, …) naar het New Yorkse punkzenit (The Ramones, Television, …), via de Britse exponenten (Sex Pistols, The Damnes, The Clash, The Buzzcocks, The Slits, …) naar de Amerikaanse hardcore bands (Bad Brains, Dead Kennedys, Black Flag, Agnostic Front, Minor Threat…). Ook heel wat minder bekende groepen die evenzeer een stempel op hun tijd hebben gedrukt, passeren de revue. Deze docu vertelt je kortom alles wat je ooit wou weten over punk, zodat je er feilloos mee kan uitpakken op feestjes en familiebijeenkomsten. De ideale inleiding!

Deze recente documentaire, die in België geen verdeler vond, trekt parallellen tussen de punk van de jaren 70 en de hedendaagse “underground”. De film neemt muziek als vertrekpunt om zo het politieke klimaat van enkele Europese landen te belichten. Zo onderzoekt de film hoe de DIY-cultuur (Do It Yourself) zich veertig jaar lang tot een ethische en praktische levensvisie heeft ontwikkeld. De film neemt ons mee naar kraakacties in Barcelona, naar onafhankelijke festivalorganisaties en naar autonome plekken in Noorwegen. De verwantschap tussen feministen, queers en rock-’n-roll wordt onder de loep genomen, evenals de repressie waar Russische antifascistische punks het slachtoffer van zijn door de staat en neofascisten. Hier is punk geen muziekstijl of een gedateerd modeverschijnsel, het is een expressievorm waar mensen zich mee redden. Onmisbaar, zowel voor aarzelende nieuwsgierigen als voor reeds overtuigde adepten.

In aanwezigheid van Julia Ostertag (6 oktober).

FJ Ossang, muzikant en cineast, maakte deel uit van de Parijse arty punkscene van de jaren 80. Hij maakte deel uit van MKB-Fraction Provisoire, een groep die weinig bekendheid genoot, zeker in vergelijking met hun collega’s van Lucrat Milk waarmee ze samen de filmsoundtrack “Morituri” uitbrachten. Ossangs speelfilmdebuut “L’affaire des divisions Morituri” is sterk geïnspireerd door de politieke actualiteit van de periode, meer bepaald door de arrestatie van de leden van de Rote Armee Fraktion. Het associatieve verhaal balanceert tussen poëtische fictie en politiek experiment. De cast bestaat hoofdzakelijk uit niet-professionele acteurs. De zwart-witfotografie draagt bij aan de vreemde sfeer van een stad die bevolkt wordt door geheime organisaties en boeven die Nietzsche citeren. Geregelde vuurschoten, labyrintische steegjes, verlaten fabrieksterreinen en gladiatorengevechten maken er deel uit van het dagelijkse leven…

Een tovenaar schenkt Elisabeth I van Engeland een citytrip in de teletijdmachine cadeau om te ontdekken hoe de toekomst eruit zal zien. Van de 15de eeuw reist ze naar het chaotische Londen aan het eind van de vorige. Daar ontmoet ze een resem personages in een verwoeste stad. Koningin Elisabeth II is er in 1977 vermoord...
Deze in 1977 gemaakte tweede film van Derek Jarman (1942-1994) bedient zich van een echte punkesthetiek. Niet alleen om de dynamische geestdrift van de punkscene te roemen, maar ook al om de grenzen ervan af te tasten; zo stelt de film vragen bij het nihilisme dat altijd al als een spook door het punkuniversum heeft gewaad. In de film zien en horen we enkele punkprominenten zoals Wayne County, Adam Ant, Jordan, Siouxsie and the Banshees, The Slits… Deze fictiefilm is gedraaid op super 8 en 16mm in kraakpanden en hangars waar deze vrolijke bende ook in werkelijkheid samenleefde.

In de jaren 70 belandde de punkbeweging via blanke Zuid-Afrikanen op het Afrikaanse continent. Punk zette zich er af tegen het benauwende conformisme van die tijd. Het is vooral de radicale strijd tegen de Apartheid en dus tegen de politie en de staat die de Zuid-Afrikaanse punk zijn eigen identiteit gaf, wat zich uitte in teksten, stickers, fanzines en concerten. Ondanks de strenge censuur van de overheid, slaagden multiraciale punkbands er toch in een eveneens multiraciaal publiek bij elkaar te brengen in concertzalen en straten van getto’s… evenementen die verboden waren en dus bestraft werden door de wet. Deze documentaire onderzoekt ook de opkomst van punk in Zuid-Afrikaans buurlanden Mozambique en Zimbabwe. En zelfs als het erop lijkt dat na de val van Apartheid de punk zijn aanvankelijke bestaansreden verloren is, dan nog heeft punk een nieuwe generatie geïnspireerd. Een boeiende reis naar het zuidelijk halfrond dus, waar punk zich kon heruitvinden!

Lech Kowalski is afkomstig uit een Poolse emigrantenfamilie. In de jaren tachtig maakte hij furore door zijn entourage op super 8-film vast te leggen: zijn junkievrienden, daklozen in de straten van New York, enz. Punk werd een vast thema in zijn films toen hij de Amerikaanse tournee van de Sex Pistols volgde. Daarna maakte hij een hommage aan Johnny Thunders van de New York Dolls en een docu over Dee Dee Ramone.
In “The Boot Factory” toont hij hoe Poolse punks een kraakpand omvormen tot een plaats waar ze combat shoes fabriceren, een onmisbaar element in de punkoutfit. De punks weigeren zich te integreren in een maatschappij die ze afkeuren, door deze onderneming willen ze toch inkomsten winnen. De sfeer van de film baadt in intimiteit. De film start in zwart-wit, maar springt over op kleur wanneer het verhaal evolueert. Het verslag van de opstart en de ontwikkeling van de “familiale” onderneming wordt getekend door rijkelijk vloeiende alcohol, concerten, drugs- en relatieproblemen. Deze zeer mooie film plaatst de grote Geschiedenis van een oude communistische staat naast de kleine feitjes van alledaagse mensenlevens.

Voordat ze zich inhield met grote Hollywoodproducties als “Wayne’s World” en “Black Sheep”, verzorgde Penelope Spheeris de productie van voornamelijk videoclips. Punkmuziek wekte haar interesse omdat de beweging het popmuzieklandschap waarvoor ze werkte veranderde. Ze dook vervolgens geregeld op in de hardcore-punkscene in Californië. In 1983 maakte ze de film “Suburbia”. Net als in de documentaire die ze daarvoor maakte, “The Decline of Western Civilization I”, spaart ze de werkloze jongeren die ze op het toneel voert niet.
In “Suburbia” kraken jongeren een pand in een verlaten achterbuurt waar even wilde als agressieve honden de plak zwaaien. Het jonge gespuis rijgt in residentiële wijken vervolgens de ene euveldaad na de andere aan elkaar en ontketent ook de woede van de rednecks in de buurt. Ondanks hun anarchistische en anti-conformistische aard, die hen ietwat sympathieker maakt, zijn de jonge punks echter even dom, misogyn, racistisch en homofoob als elk ander personage dat de film bevolkt.

Het grote alles-ophelderende moment van de punkprogrammatie, dat al uw existentiële punkvragen gaat beantwoorden zoals daar zijn: corrumpeert rock-’n-roll nu echt onze jeugd? Wat is nu eigenlijk de muzikale smaak van witte muizen? Waarom je als punkband zoveel ellende op de hals halen? Is vuur de enige weg naar verlossing? Hou je dus maar goed vast… 1,2,3,4…

1984 is het jaar waarin Crass niet meer optreedt maar punk het nog steeds goed doet en zich blijvend tegen de gevestigde orde keert, ook in de communistische Oostbloklanden. Eveneens in 1984 ontmoet Lucile Chaufour punks in Hongarije; ze filmt ze met haar Super 8. Hun looks, attitude en muziek trekken de aandacht van de autoriteiten en de punks worden het slachtoffer van censuur, controles en arrestaties. Terwijl de punks in het westen zich tegen het kapitalisme verzetten, strijden hun Hongaarse makkers tegen het staatssysteem dat “communisme” heet, maar eerder naar nationalisme en extreem-rechts neigt. Twintig jaar later keert Chaufour terug naar Hongarije om de beelden aan haar protagonisten te tonen. Ze reageren nostalgisch, maar evenzeer gedesillusioneerd. Er zitten vele jaren tussen hun toenmalige honger naar vrijheid en de hedendaagse situatie na de val van het communistische regime. De punks hebben zich geherpositioneerd en uiten zich soms contradictorisch in vergelijking met hun vroegere uitspraken. Chaufour mengt docubeelden met interviews en schildert zo een opmerkelijk beeld van het Hongarije van 1984.

Lucille Chauffour is aanwezig bij de eerste vertoning.

“D.O.A.” (Dead On Arrival), een docu uit 1980, volgt de enige tournee die de Sex Pistols in de Verenigde Staten maakten in 1978. Op het einde ervan besloten ze te splitten. “Voor mij is punk de laatste idealistische visie, een mooi en romantisch beeld van een wereld in oorlog,” aldus regisseur Lech Kowalski. Met schoudercamera legde hij de implosie van de punk vast, die laveerde tussen haar eigen destructie en de verlokkingen van de markteconomie. Naast beelden van de Sex Pistols komen ook Sham 69, The Dead Boys en Generation X aan bod. Backstageopnames worden afgewisseld met interviews van muzikanten (waaronder een excellent “In bed with Sid & Nancy”) en van zowel fans als tegenstanders van punk. Op die manier biedt “D.O.A .” een unieke snapshot van de punkscene op het einde van de jaren 70. De perfecte afsluiter van het programma “Punk’s not deaf”!

Op 2 april 2011 organiseerden de vriendinnen van Beticiclopp een feestje ter gelegenheid van de release van hun plaat… Moutt verzorgt de muziek, Morva bruist van de ideeën, Nunu kent iets van grafische kunsten, Raton van projecties en videomontage… Met ijzerdraad, lijm, veel plakband, plastic, karton, collages en ruwe videomontages maakten ze een schaduwspel zonder er eigenlijk iets van te kennen… In het begin zien we hoe ratten een uitje maken, daarna worden in schaduwspel de avonturen van Rupert vertelt, eindigen doen Martine en Baudet die hun caddie vol recupmateriaal openen. Ze hebben er van genoten… zodat ze nu een vervolg aan het feestje willen breien… Verwacht je dus aan vrolijke erupties in wording, gekke creaties en geflipte mutaties waarmee de bende van Anti-Toux haar verhaal over ratten onthult… Met introductie door Professor Léon Titou en zijn assistente.