Intro & info’s

Brussel is letterlijk een doorkliefde stad: er is het kanaal, denk maar aan PleinOPENair van het afgelopen jaar, de Haussmaniaanse boulevards, die het centrum in tweeën snijden en er is de Noord-Zuidverbinding. Na een enorme werf die tientallen jaren aansleepte pendelen er nu dagelijks honderdduizenden pendelaars.

De valleien, de rivieren en het kanaal brengen water in de stad, maar Brussel is ook een stad van het spoor (een dertigtal stations en niet minder dan 267 km spoorwegen!). Een bron van rijkdom en kansen? De praktijk leidt soms tot een andere vaststelling: de NMBS-stations worden omgevormd tot kathedralen met heuse winkelcentra omgeven door kantoorwijken, een vitrine voor toeristen en investeerders. De NMBS aarzelt niet om zwaar te investeren in de buiten verhouding verbouwing van stations of om te speculeren (met haar middelen als publieke onderneming) op de eigendommen in de stationsomgeving voor projecten die niets te maken hebben met het vervoer van passagiers of goederen. Ze lijkt meer bezig haar nieuwe rol al promotor. Dusdanig zelfs dat het geen pretje is om de omgeving van een treinstation te wonen! De (voormalige) bewoners van de wijken rond het Noord-, Zuid- of Leopoldstation kunnen er over meespreken…

De aanleg van de Noord-Zuidverbinding veroorzaakte een ware aanslag op de wijken in het centrum. Het leidde tot de uitzetting van 13.000 mensen om een gedeeltelijk ondergrondse spoorlijn, drie stations en kantoorgebouwen te bouwen. Aan beide uiteinden van deze spoorverbinding leidde de "internationale" fantasieën tot grote snelwegprojecten en grote clusters van kantoorgebouwen ... Het gevolg waren speculatie, onteigeningen en stadskankers ... 11.000 families uitgezet in de Noordwijk en een 20 jaar durende onteigening in de Zuidwijk. Met welk openbaar nut? De rechte gladde kantoorgebouwen, verticaal of horizontaal, zijn ’s avonds altijd leeg... en vaak zelfs overdag. Ze worden in gebruik genomen bij de gratie van openbare of particuliere instellingen die er plezier aan beleven geregeld te verhuizen. Op de ene plaats worden nieuwe kantoren in gebruik genomen terwijl op een andere locatie bestaande kantoorruimte leeg komt te staan! Het is een fenomeen waar de vastgoedsector beter van wordt, maar dat ook leidt tot een exponentieel aantal miljoen vierkante meter leegstaande kantoren in het hele Gewest. En dat is steeds in het nadeel van essentiële functies die een stad moet aanbieden: woongebied, plaats voor ambachten, lokale winkels, openbare ruimte ...

Terwijl in de vier hoeken van het land kleine stations moeten sluiten, de prijzen voor treinkaartjes explosief toenemen, de spoorwegen gebukt gaan onder nieuwe "management" praktijken en zelfs treinen ontsporen, droomt de NMBS van nieuwe stations om er duizenden vierkante meter kantoorruimte bij te bouwen en wordt een investering van 5 miljard euro gepland voor de verbreding van de Noord-Zuidverbinding.

PleinOPENair nodigt u uit om twee weekends te pauzeren aan het Zuidstation met tussenin een stop in de Noordwijk. Het is een manier om de NMBS en de overheid aan te zetten om de spoorwegen als een transportvorm van algemeen belang te behandelen. Stations zijn in deze optiek welkomstoorden om reizigers te ontvangen. Infrastructuren geïntegreerd in de stad en de omliggende wijken.

Dames en heren, het team van PleinOPENair heet u van harte welkom aan boord. Om de reis comfortabel te laten verlopen, herinneren we u aan enkele elementaire voorschriften:

 Frauderen is niet nodig. Alle activiteiten van PleinOPENair zijn gratis. Om te voorkomen dat wij ons in de schulden steken of in een privatiseringsavontuur storten, bent u vrij onze restauratiewagen te bezoeken waar u vruchtensappen, artisanale bieren en andere dranken kunt nuttigen.

 In de aanpalende wagon biedt onze catering service elke avond vanaf 19u een vegetarische gastentafel aan een promo prijs.

 De tocht naar de PleinOPENair site maakt deel uit van de reis. Laat de auto liever thuis. Deze buurt is al met auto’s verzadigd en we hebben geen parkeerplaats voorzien. Kom met de trein, te voet, per fiets, of met een ander openbaar vervoermiddel. We zijn dit jaar in een van de best bediende wijken van de stad.
Denk eraan in functie van het milde of grillige weer een trui, korte broek, paraplu of zonnecrème mee te nemen.

 Wij trachten zoveel mogelijk de vertrek- en aankomsttijden te respecteren. De films worden voorafgegaan door concerten en soms is er ook na de film een concert gepland (zie programma). De vertoningen beginnen van zodra het duister genoeg is voor de projectie. Kijk dus niet te veel naar de klok, maar eerder naar het ondergaan van de zon

 De gevaren van “open lucht” zijn wat ze zijn. Blijf kalm in geval van vertraging of problemen met een aansluiting. Vermijd paniek, we doen wat we kunnen. Wees vriendelijk met onze vrijwillige spoorwegarbeiders indien u niet bij de volgende halte uit de trein wil worden gezet.

Aandacht: de deuren sluiten, we vertrekken zo dadelijk.

In geval van annulering

We bieden het hoofd aan kleine regenvlagen. Alleen een wolkbreuk zal een PleinOPENair-avond in het water doen vallen. In dit geval wordt de film van die avond de daaropvolgende maandag om 20u in Cinema Nova vertoond (30/7 of 6/8). U kunt er echter op vertrouwen dat ons boordpersoneel al het mogelijk doet om de vertoning te laten doorgaan.

We verlaten het station. Achter ons ligt een winkelcentrum dat fungeert als corridor naar de Fonsnylaan en het Broodthaersplein, een surrealistisch hart van glas en beton. Recht tegenover ons ligt het Hortaplein, aan de overkant afgesloten door een kantoorgebouw dat de NMBS, na jarenlange speculatie, op de oude Côte d’Or fabriek bouwde en waar uiteindelijk enkele ministeries zich vestigden. Een verrassende passage, die verondersteld wordt Anderlecht te verbinden, vormt de hal van een "brasserie lounge". Onder ons bevindt zich een gigantische parkeerplaats, die op een of andere manier als taxistandplaats wordt ingericht. Boven, staat een hotel leeg dat al een eerste lifting ondergaat. Rechts ligt de Europa esplanade (het voormalige stationsplein van toen het station nog een echte toegang had). Het is een sinistere omgeving, vol bushaltes, trams en overdekte straten in sluimerend verval. De omgeving komt pas tot leven wanneer zondags de Zuidmarkt er neerstrijkt en door de activiteiten in de wijken Kuregem en laag Sint-Gillis. De wonden van de Noorzuid verbinding zijn nog steeds zichtbaar en de strijd tussen publieke en private partijen heeft niet bepaald meegeholpen. Hoewel de regio een overschot aan kantoorruimte heeft en er een gebrek aan huisvesting is, werd sinds de jaren 90 ongeveer 300.000m2 extra kantoorruimte gebouwd. De NMBS, die er veel terreinen bezit heeft, speelt met het idee om er nog 250.000m2 kantoorruimte aan toe te voegen. Een gigantische "V", ontworpen door een toparchitect, zou de sporen overkoepelen. De bouw van een winkelcentrum en "compensatie" woontorens zou de zoveelste transformatie van de wijk betekenen. Te midden van deze chaotische omgeving, kondigt een braakliggend terrein het nieuwe prive-project "Victor" aan: 100.000m2 kantoren en een vleugje voor handelaars en woonappartementen, in vier torens, waarvan de hoogste bijna tot aan de Pensioentoren rijkt.