Voor één keer zijn we niet beland op één van die fameuze "GGB’s", Gebieden van Gewestelijk Belang. De site aan de Werkhuizenkaai waar ooit de kachelfabriek van Godin stond, ongeveer 5 hectaren, ligt nochtans tussen het kanaal en de spoorweg, twee elementen die de inplanting van een strategische site naar het voorbeeld van Thurn & Taxis en Schaarbeek-Vorming waardig zijn. De site bevindt zich langs de Vroegmarkt en pal op de Zenne. Recht daar tegenover ligt het park van het Koninklijk Domein.
De heer Godin, een industrieel binnen de beweging van socialistische utopisten, vestigde zijn onderneming er in 1858. Het gebouw staat er nog steeds en is waarschijnlijk de laatste Brusselse industriële getuige uit die tijd. Godin beschouwde zijn fabriek als een "sociaal paleis" (zie ook de bekende site van Guise in Frankrijk) die productie- en leefruimte (huisvesting, kinderopvang, moestuinen, scholen) combineert in de "familistère" van deze coöperatieve onderneming. De familistère is overigens het enige als beschermd monument geklasseerde gebouw van dit geheel. Het behoort het OCMW van de Stad Brussel toe, en zal worden
omgebouwd tot woningen. Nadat Godin de deuren sloot in 1968, kwamen er kleine industriële activiteiten zoals het recupereren van autobanden.
Op dit terrein zal PleinOPENair haar scherm gedurende een weekend neerpoten. Profiteer ervan want er worden projecten van formaat uitgetekend die tabula rasa van het verleden maken. De hangars met sheddaken gaan tegen de vlakte en maken plaats voor de fun shopping. Godin
keert zich om in zijn graf!
Een tweetal jaar geleden werd het terrein opgekocht door de Groep Mestdagh, een gekende actor in de grootdistributie, hier geassocieerd met de vastgoedgroep Equilis, een Waalse investeerder, samen met Fortis Real Estate.
De groep Mestdagh is van plan om een groot winkelcentrum van 50000 m2 (City 2 is 35000 m2!) waarvan de helft bedoeld voor middelgrote winkels, aangevuld met één grote merknaam die de locomotief moet zijn voor de gloednieuwe "shopping mall". Er komen ook restaurants, drankgelegenheden, een welnesscentrum en een evenementenhal. Dit eerste grote project in Brussel van Equilis kreeg de naam Just Under The Sky: "lachen, spelen, flaneren, zich ontspannen, dromen. In ieder van ons schuilt een kind dat in het azuurblauw van de open hemel vliegt, en in het diepblauw van het water duikt" (presentatietekst van het project aan de pers, november 2008). Dixit de projectontwikkelaar moet de mall een koppelteken vormen tussen de periferie en de stad. Nochtans presenteert het gebouw zich als een logge, op zichzelf teruggeplooide structuur, die tot 30 meter hoog gaat en omringd wordt door 1740 parkeerplaatsen. De nabijgelegen handelskernen (De Wand, Helmet en Marie-Christine) zullen het geweten hebben: sinds 1950 verminderde de wijkhandel met de helft. De professionelen van dienst noemen dit fenomeen van opslorping "kannibalisatie"... Tegelijkertijd vermeerdert het aantal schoonheids- en fitnesscentra, sauna’s en dergelijke, die zich op een gegoed publiek
richten.
En Mestdagh heeft nog meer ambities. Op termijn wordt de ganse kaai geviseerd tot aan het de Trooz-kruispunt, dat weleens riskeert haar economische en industriële bestemming te verliezen om er in de plaats standingwoningen te bouwen, hetgeen ook vastgoedpromotor Aténor enkele
tientallen meter verder van plan is. Laat ons hopen dat de Stad Brussel en het Gewest niet nog eens door de knieën gaan voor de lokroep van de investeerders. En laten we, tenminste voor één weekend, één van de laatste getuigen van een merkwaardige kant van het industriële verleden herdenken!
Voor de rondleiding in de Godin-site, afspraak deze zaterdag 1/8 om 16u45 stipt voor de Familistère, Werkhuizenkaai 158.