“De trein komt aan in station Josafat; de passagiers van PleinOPENair worden verzocht uit te stappen!”
De site van het voormalige station Josafat, niet ver van het gelijknamige park in Schaarbeek, is de eerste halte van PleinOPENair. Vroeger maakte dit goederenstation deel uit van een indrukwekkend spoorwegnet, net zoals het nabijgelegen vormingsstation van Schaarbeek, maar nu rest alleen nog lijn 26 en haar passagierstreinen die Mechelen met Halle verbinden en de goederentreinen die de hoofdstad doorkruisen. Het leegstaande station zou tegen 2013 terug dienstdoen als nieuw GEN-station in het kader van het Gewestelijk Expressnet. Het omliggende terrein wordt door het Gewest beschouwd als een “Gebied van Gewestelijk Belang (GGB)”. In afwachting van een nieuw, nog te bepalen project heeft de natuur er haar rechten terug opgeëist!
De site situeert zich op de grens tussen Schaarbeek en Evere, en omvat een immense oppervlakte van 16 ha, bijna zo verreikend als de pistes die de NMBS en het Brussels Gewest de afgelopen jaren aftastten om hun natte dromen te verwezenlijken. Binnen het kader van het Brusselse “Plan voor Internationale Ontwikkeling” (PIO – zie PleinOPENair editie 2008) moet dit project één van de grote speerpunten vormen. Toch werpen de uitgetekende krijtlijnen enkele vragen op.
Het project dat tot nu toe best verkoopt is “eco”: een nieuwe woonwijk van 180000 m", een pilootproject op het vlak van duurzame ontwikkeling, met alles erop en eraan: eco-klimaat-bio-constructies en voorrang aan de zachte weggebruiker in het verlengde van de intermodaliteit... Wat verbergt zich achter deze mooie façade? Een duurzaam project met sociale ambities, of een economisch herstelplan? Het risico is groot dat er ginds een getto ontstaat voor de hogere middenklasse. Terwijl er in het Brusselse Gewest een stevig tekort heerst aan woningen voor gezinnen met bescheiden inkomens, blijft de huisvesting voor de betere middenklasse uit de grond schieten.
Maar ook de Europese instellingen hebben de potentialiteit van de site goed begrepen: voor een “vlottere Europese verankering in Brussel” wordt 90000 m" nieuwe kantoren voorzien voor de Europese Commissie. Een buitenkansje voor het Gewest, want de kantoren zorgen ongetwijfeld nog maar eens voor de financiering van een deel van het project. Schaarbeek en Evere hebben wel oren naar het vestigen van een Europese pool binnen hun gemeente. Terzelfdertijd doet Stad Brussel er alles aan om toch maar die lucratieve kantoorruimtes op haar grondgebied te krijgen. Het getouwtrek houdt voorlopig nog even aan; er is nog niets beslist.
Niet ver daar vandaan vinden we die andere grote uitdaging van het PIO: de immense site van het vormingsstation Schaarbeek. Dit terrein heeft menigeen doen dromen, en het heeft niet veel gescheeld of ze was haar bestemming als “Gebied van Gewestelijk Belang met Uitgestelde Aanleg (GGBUA)” kwijt. Alle projecten botsten; er was onder meer sprake van een gigantisch winkelcentrum en de bouw van een “nieuw en multifunctioneel stadion dat ervoor zorgt dat Brussel een sterke positie bekleedt op het vlak van grote internationale sportieve evenementen”, lees: om het WK voetbal in 2018 te mogen ontvangen... Mag er niet aan ontbreken, natuurlijk! Gelukkig voor Schaarbeek-Vorming is de site beschermd door de vervuiling en haar spoornetwerk dat onmogelijk op zulke korte termijnen te ontmantelen is. Maar we verheugen ons niet te snel: deze projecten zijn verre van opgeborgen, en de focus is alleen maar verplaatst naar andere potentiële sites, de zogenaamde “GGB’s”, gebieden van gewestelijk belang die op kortere of langere termijn grdoemd zijn tot koopwaar dat geld in het laatje moet brengen.
Maar dat is weer een ander verhaal, te ontdekken tijdens de komende weekends! Laten we ons in de heel nabije toekomst vooral amuseren op dit verrassend stuk spoorbraakland, in al z’n natuurlijke pracht tussen de kasseien en het weelderige Sint-Janskruid!
Zich aansluiten