Napoli

Bizarre dieren, wonderlijke creaturen, geraamtes die je in het voorbijgaan begroeten, tekens om onheil af te wenden, ... De graffiti van Cyop & Kaf vergeet je niet gauw. Des te meer omdat je er in de straten van Napels niet naast kan kijken. Of het nu in het historische centrum of in de buitenwijken van Napels is, hun tekeningen verschuilen zich net daar waar je ze het minst verwacht, en er zijn er veel! Deze twee artiesten wijzen de galerijen niet af, maar "de stad en haar straten" dat is hun geliefde expositieruimte. Hun graffiti ontdekken is een beetje zoals een vriend tegenkomen die je een anekdote vertelt of een verhaal met moraal, want hun tekeningen bevatten altijd een boodschap. Cyop & Kaf is echte "street art" en geen flauwe kul. Voor deze expo in België biedt Nova hen niet alleen de muren van de bar, maar ook die van de gang. Tijdens de vernissage gaan ze er live aan de slag. Als bonus: een diashow in de zaal met foto’s van hun graffiti’s in de straten van Napels. De dia’s worden becommentarieerd door hun metgezellen van het tijdschrift "Napoli Monitor".

Napoli Monitor is een onafhankelijk stadstijdschrift, vol artikels, onderzoeken, reportages, illustraties, essentieel over Napels maar ook over andere steden overal ter wereld. Te verkrijgen op meer dan dertig plaatsen in Napels, is de verkoop samen met de abonnementen, de belangrijkste bron van financiering. Luca Rossomando is één van de stichters en editorialisten. Hij heeft verschillende onderzoeken gepubliceerd, waaronder "Vedi Napoli, ritratti di città con bambini" (Napels zien, stadsportretten met kinderen) en een reportage over drie steden (Napels, Marseille, Barcelona) waar hij verschillende stadsontwikkelingsmodellen confronteert met het gentrificatie-proces. Hij becommentarieert de diapo-voorstelling van graffiti-artiesten Cyop & Kaf waar hij ook Napoli Monitor voorstelt. En hij is erbij op vrijdag 17/4 voor de Microboutiek!

http://napolimonitor.wordpress.com/

Fokkers die hun vee zien sterven, landbouwers die steeds vervuildere gronden bebouwen, meer dan 1200 sluikstorten die landschappen hun prachtige natuur ontnemen... "Hoe kan dit in het Italië van nu nog gebeuren?" Die vraag stelden de drie co-regisseurs van "Biutiful Cauntri" zich, nog voor de wereldmedia ons vorige zomer schokten met de beelden van de met afval overladen straten van Napels. Met wrange humor én een grote bekommernis voor het menselijke aspect, stelt de film de ecologische, morele en economische gevolgen van het sluikstortverkeer in Campania aan de kaak. "Biutiful Cauntri" is een verbluffend knap geregisseerde film die met veel zorg in beeld is gebracht, zonder in een holle esthetiek te belanden, en is een belangrijke aanklacht. Het is het resultaat van een verbazende samenwerking tussen Esmeralda Calabri, monteuse van enkele films van Nanni Moretti, journalist Pepe Ruggiero en documentairemaker Andrea d’Ambrosio. Zonder hierbij de voornaamste protagonist van deze documentaire te vergeten, de ’ecologische detective’ Del Giudice. Absoluut niet te missen!

Mani sulla città is een metaforische film over het politieke verval van een stad in volle economische expansie. Signor Nottola (vertolkt door Rod Steiger) is zowel projectontwikkelaar als schepen in het stadsbestuur van Napels en heeft een irreële visie op de stad. Zijn projecten veroorzaken een milieuramp en doen constructies verrijzen die de wetten van de zwaartekracht, de architectuur en de ruimtelijke ordening aan hun laars lappen.
Regisseur Francesco Rosi was overtuigd van de impact van film op de samenleving en had de ambitie om de intriges, komplotten en corruptie van de politiek en de zakenwereld aan de kaak te stellen. Tien jaar na het draaien van de film stelt hij bitter vast: "Als je naar al die huizen kijkt, de ene boven de andere, dan zie ik een groot knekelhuis, maar geen stad. Wat is dat, een stad? Dat zijn huizen, straten, fabrieken, ambachten, arbeiders en vooral een levendige bedrijvigheid. Wanneer ik naar dit knekelhuis kijk, dan heb ik de indruk dat het huizen en activiteiten van de dood zijn".
De film ontving in 1963 de Gouden Leeuw op het filmfestival van Venetië.

Als kers op de taart en in het verlengde van de Raro Italiano programmering tijdens het Offscreen Film Festival, tracteren we met één van cult regisseur Umberto Lenzi’s beste films, "Napoli Violenta". Het verhaal gaat over de onorthodoxe commissaris Betti die overgeplaatst wordt naar Napels op het moment dat de stad kreunt onder de tirannie van de maffia. In echte "Dirty Harry" stijl bindt Betti de stridj aan met "O generale", een gevreesd kopstuk van de plaatselijke Camorra.
De film is schitterend voorbeeld van de zogenaamde "poliziesco", een genre van brutale politiefilms gekenmerkt door een realistische aanpak en excessief vertoon van nihilistisch geweld. Deze films lieten een krtitisch beeld zien van de georganiseerde misdaad en het Italiaanse politieke klimaat van de jaren ’70. Umberto Lenzi is in bloedvorm. De snelle en trefzekere montage, de briljante vertolkingen, een voortreffelijke aanwending van de Napolitaanse locaties en een nagelbijtende achtervolging die in het zelfde rijtje klassieke actiesequenties als diegene uit The French Connection of Bullitt past, maken van "Napoli Violenta" één van de absolute hoogtepunten van het genre.

"Napoli Piazza Municipio" is een lange reis die zich paradoxaal genoeg op enkele honderden vierkanten meters afspeelt, namelijk het Piazza Municipio in Napels. Zoals de naam laat vermoeden is dit plein, dat onder het fascistische regime aangelegd werd, één van de centra waar het politieke leven van de stad zich afspeelt hoewel het, volgens Bruno Oliviero, "nooit een ontmoetingsplaats geweest is zoals de meeste Italiaanse pleinen, maar eerder een springplank om de Italianen over de plas te krijgen naar de Verenigde Staten". Het grote esplanadeplein met zicht op de zeehaven is omgeven door verschillende andere plaatsen die elk op hun eigen manier symbolisch geladen zijn: het stadhuis, een 13de-eeuws kasteel, het theater, de bloemenmarkt... Langs deze historische mijlpalen flaneren de Napolitanen, toeristen en aangespoelde immigranten, elk met hun eigen verhouding tot het plein dat voortdurend aan verandering onderhevig is. De regisseur knoopt gesprekken aan met de mensen die hij er tegen het lijf loopt. Vanuit deze verhalen waarin het verleden al te vaak latent aanwezig is, of soms verdrongen of vergeten, construeert Oliviero een mozaïek van geluiden en visuele details, en legt hij verschillende lagen van heden en verleden bloot, als was de regisseur aan een archeologische opgraving bezig. Het resultaat is een complexe röntgenfoto van de Italiaanse samenleving in al haar geledingen.
De film kreeg de prijs voor beste documentaire op het Festival van Turijn in 2008.

Het is niet gemakkelijk om een stad te vinden die zo in de ban is van het lottospel als Napels, waar de lotto vooral in de volksbuurten alomtegewoordig is. Naar aloude traditie beroepen de Napolitanen zich op een boek wanneer ze lotto spelen: "La smorfia" verklaart de lotto aan de hand van numerologische interpretaties van het leven zelf, zoals de Kaballa. Opgesteld als een woordenboek, vindt men er nummerlijsten die overeenkomen met allerhande situaties, bewegingen, objecten, beelden. De Napolitanen bedienen zich van dit boek om de meest diverse gebeurtenissen tijdens hun leven betekenis te geven. Zo vindt men langs de Spaccanapoli, een smalle pittoreske straat in het hart van Napels, heel wat lottowinkeltjes waar loketbeambtes ongegeneerd de hoogst individuele verhalen van hun klanten oprakelen, interpreteren en transformeren in loterijbiljetten. Tussen beelden van het dagelijkse leven in de stad slaagt de Nederlandse regisseuse erin om deze mysterieuze transacties in beeld te brengen, door zowel voor als achter deze loketten te filmen, en op die manier de verhalen van de loketbeamtes en de dromen van enkele lottospelers aaneen te rijgen. Het levert verhalen op van menselijk leed en berusting in dit goed gedoseerde en fascinerende portret van Napels en zijn inwoners, opgenomen in zwart-wit, wat herinneringen oproept aan het Italiaanse neorealisme.

Ondanks de achteruitgang van de gedrukte pers vandaag, blijft de krant een belangrijke rol spelen in de nieuwsverspreiding, en in Napels zijn de regionale en lokale kranten nog meer dan elders primordiaal. In "Cronisti di strada" volgen we het parcours van twee jonge straatreporters die voor de faits divers-rubriek van een aantal kleine lokale kranten schrijven. Deze documentairefilm volgt hun dagelijks gevecht met de faits divers, die in Napels dikwijls repercussies hebben die verder reiken dan het lokale niveau.
Gianfranco Pannone (iemand waar we binnen de hedendaagse Italiaanse documentairefilm moeilijk omheen kunnen) en Paolo Santoni (van wie we ooit "Cuore Napoletano" vertoonden) realiseerden deze driedelige documentaire voor RAI3, de openbare zender in Italië. Zelfs al is het oorspronkelijk bedoeld als televisiereportage, toch gaat het onmiskenbaar om een unieke en onuitgegeven docu die de vraag stelt naar de manier waarop berichtgeving in Napels (en bij uitbreiding Italië) tot stand komt en zich met het dagdagelijkse leven van de mensen vermengt. De documentaire reflecteert bijgevolg ook over de manier waarop men kwaliteitsvolle journalistiek maakt.

In aanwezigheid van Gianfranco Pannone.

1e aflevering: "Geen revolver, geen geld"
2e aflevering: "De Rolexoorlog"
3e aflevering: "Alle wegen leiden naar Napels"

Weinigen onder jullie kennen Antonello Branca. Nochtans is hij één van de belangrijkste documentairemakers van de jaren ’60 en ’70 in Italie. Zijn filmografie wordt gekenmerkt door geëngageerde werken en bevat verschillende verrassingen. Zoals bij voorbeeld "Cartoline da Napoli", een documentaire die hij voor de RAI (de Italiaanse overheidszender) maakte, gewijd aan de kwalen die Napels op dat moment teisterden. Branca draaide de docu net na de cholera-epidemie van 1973 en voor de aardbeving van 1980. Hij klaagt de onaanvaardbare arbeidsomstandigheden en een ontolereerbare armoede aan, de opkomst van de camorra,... maar toont ook een hoge graad van burgerschap en politiek bewustzijn dat in Napels besmettelijk zou kunnen zijn.
Gedraaid in een directe camerastijl, rauw maar in ontzettend mooi zwart-wit, bracht deze documentaire nogal wat opschudding teweeg in de Christendemocratische partij die op dat moment aan de macht was. We konden het niet laten om deze documentaire, amper vertoond buiten Italië, te programmeren.

Scampia, een tot voor kort onbekende voorstad van Napels staat volop in de schijnwerpers. Reden: de Napolitaanse "intifada" die er in 2004 losbarstte en het boek "Gomorra" van R. Saviano, die de situatie aan de kaak stelde. In de jaren ’60 werkte de architect Franz di Salvo er een ambitieus en utopisch project uit met sociale woningen "le Vele" (vleugels) genoemd. Deze constructies zijn intussen geëvolueerd tot een waardig decor voor een remake van "Blade Runner". Speculatie, armoede, werkloosheid, analfabetisme: ja, we zijn in Italië, 2009, in één van de dichtbevolkste wijken van Napels. In 2004 richtte Désirée Klain er een laboratorium-festival op met een mengelmoes van film, literatuur, theater, fototentoonstellingen en debatten. De inzet is dubbel: enerzijds een programmatie gericht op culturele projecten die uiting geven aan de buitenwijken in Europa en anderzijds artistieke projecten samenbrengen van
heel de periferie van Napels. Het getuigt van veel moed om zo’n project in een vergeten wijk van Napels te starten. Désirée Kain, onze helpende hand voor deze programmatie, presenteert in Nova enkele kortfilms en een langspeelfilm die vertoond werden op voorgaande edities van het festival Periferie del Mondo.

http://www.periferiedelmondo.it/

Felice Pignataro was volgens de kunsthistoricus E. H. Gombrich één van de meest productieve frescoschilders in de wereld. Hij maakte er meer dan 200 in de omgeving van Napels en een beetje overal in Italië. In deze documentaire vertelt Felice Pignataro met veel humor over de geschiedenis en de moeilijkheden van de Scampiawijk waar hij erg aan gehecht is. De film beschrijft ook de geschiedenis van GRIDAS, het cultureel laboratorium dat hij in 1981 mee oprichtte en dat een onbetwistbare referentie is voor iedereen die zich in Napels inspant voor voorsteden op mensenschaal.

Veelal wordt een voorstad als het tegenovergestelde beschouwd met het meestal historische stadscentrum. Nochtans zijn de grenzen tussen "centrum" en "periferie" vandaag minder scherp en is de kracht die ze uitoefent steeds minder zeker. Vandaag dragen voorsteden bij aan de herdefinitie van stedelijke ruimten en kunnen ze aan de basis liggen van artistieke of
culturele ervaringen. Hoe zit dat met Napels? Waarom is zoiets als Scampia mogelijk? Welke rol kan cinema hierbij spelen? Dit zijn enkele vragen die tijdens deze ontmoeting aan bod komen.

De deelnemers: Désirée Klain (journaliste, producente en coördinatrice van het festival "Periferie del Mondo"); Paride Caputi (prof. stedenbouwkunde aan de universiteit van Napels, oud schepen voor voorstedelijke aangelegenheden); Gianfranco Pannone (producer en filmdocent).

Napels: een stad met twee gezichten. De ene kant pizza, mandolines, zon, blauwe zee en joie de vivre; aan de andere kant criminaliteit, geweld, vandalisme, drugs en ’camorra’. Maar is er niet nog een andere manier om naar deze stad te kijken? Dat is in elk geval het mission statement van de protagonist van deze film, een Napolitaanse journalist (alter ego van de regisseur) die na jaren afwezigheid terugkeert naar zijn geboortestad Napels om er een reportage te draaien die een ànder perspectief op de stad kan bieden. Tijdens zijn verblijf heeft er een evenement plaats dat weer hoop geeft aan de stedelingen: een regatta, de America’s Cup, zou mogelijk plaatsvinden in de baai van Napels - wat voor een terugkeer van toeristen zou kunnen zorgen. Tot er opnieuw een camorra-oorlog losbarst...
Duidelijk geïnspireerd door de provocatieve Michael Moore-stijl, maar met een typisch Napolitaanse bijtende humor, denkt journalist-satiricus Enrico Caria op een doorgedreven manier hardop na over zijn geboortestad Napels. De film is rijkelijk gevuld met commentaren van verschillende politici, sociologen, leraren en van Roberto Saviano, de berucht geworden auteur van het boek "Gomorra".

Het is in een buitenwijk ten noorden van Napels dat de vier muzikanten van Palkoscenico wonen en hun studio annex muzikaal laboratorium hebben uitgebouwd. Dit Napolitaanse achterland is ook bron van inspiratie voor hun teksten en muziek. Muziek die sinds 1999, oprichtingsjaar van de groep, onophoudelijk evolueerde naar de hybride mengeling van dub, rock, Napolitaanse folk en electronica. Ze zeggen het zelf: hun roots liggen in het Middellandse zeegebied. Desalnietemin willen ze zich niet beperken tot een herinterpretatie of recuperatie van klanken uit het verleden. Ze gebruiken de traditionele muziek om over te gaan naar andere muzikale stijlen en meer hedendaagse muziekregisters. Palkoscenico heeft een scala van samenwerkingen met andere muzikanten op zijn actief zoals Zion Train, 24 Grana, Bungt & Bangt, Daniele Sepe... Bon... u heeft het begrepen, het wordt een avond vol mengelingen... en zonnige energie!