Home Made

Vorige maand verscheen in het engelse filmblad "Sight & Sound" een artikel over het verdwijnen van de "repertory cinemas". Dit zijn bioscopen die vanaf de jaren 60, vooral dan in de Angelsaksische landen, hun ingang vonden en uitblonken in een uitgekiende programma mix van cult films, genre films, klassiekers en af en toe een meer recente productie. Bovendien kon je er voor de prijs van één ticket 2 tot zelfs 3 films meepikken. Met de komst van de multiplexen en de video & DVD revolutie kregen deze alternatieve "rep cinemas" rake klappen.
Met het Home Made programma willen we niet alleen een hommage brengen aan deze bioscopen, maar ook aan een aantal vaak miskende Britse filmmakers die in de marge van de puur commerciële en conservatieve filmwereld opereren. Op het programma: 6 langspeelfilms, een weekend vol korte films, drie gasten en een filmles. Verwacht echter geen traditioneel "pudding, tea and fish & chips" gedoe, geen gehypte British new wave, maar een authentiek en van humor gespeend non-conformisme dat -wars van enigerlei eilandmentaliteit dan ook- met open ogen naar de wereld kijkt.

"Radio On" is een vreemd object en heeft daarom in de loop der jaren de status van cultfilm bereikt. Schrijver en “Time Out” filmjournalist Christopher Petit ontmoet Wim Wenders en strikt hem als producent van zijn eerste film. Het wordt een existentiële (anti) road movie zonder al te veel actie maar met een overvloed aan atmosfeer.
De film speelt zich af aan het eind van de jaren 70 in Engeland en vertelt het vage verhaal van een jonge Londenaar die naar Bristol vertrekt om er de dood van zijn broer te onderzoeken. In hypnotiserend lange opnames en langzame travelling shots glijden situaties en landschappen aan de kijker voorbij die samen een uitzonderlijk portret schetsen van een pre-thatcheriaans Groot-Brittannië. Gefilmd in een intens zwart-wit, construeert de film een eigen ruimtetijdsdimensie die eerder doet denken aan het werk van een J.G. Ballard, dan aan de toenmalige Engelse sociaal realistische cinema. De muziek doet de rest: Bowie, Kraftwerk, Ian Dury, Robert Fripp, Wreckless Eric, Devo en als bonus het acteursdebuut van zanger Sting.

De setting is een dystopisch en post-apocalyptisch Engeland in het jaar 2011. Na 10 jaar keert een man terug naar Liverpool op zoek naar wraak voor de moord op zijn vrouw door de Hertog, de pater familias van een decadente en criminele aristocratische familie.
Revengers Tragedy is een energieke, anachronistische bewerking van de bloederige klassieke 17de eeuwse tragedie van Thomas Middleton, een tijdgenoot van Shakespeare. Regisseur en iconoclast Alex Cox (Repo Man, Sid And Nancy, Three Businessmen) verpakt dit Jacobijns drama over incest, chaos en wraak in een supergestileerde zwarte punk komedie vol gepiercte en getatoeëerde schurken in gevederde pruiken. Hij trekt bewust parallellen naar het Engeland van nu, een Engeland geobsedeerd door oppervlakkige schoonheid, geld, lust, privileges en macht. De scherpe tweedeling tussen superrijken en straatarmen, de corruptie en rechteloosheid, de vulgaire en sensatiebeluste media: de film is een vivisectie van een maatschappij aan de rand van de ondergang. Op flamboyante wijze rekent hij o.a. af met de hysterie rond de dood van prinses Diana en het verraad van Tony Blair’s New Labour aan zijn arbeiders principes. Oorspronkelijk wou Cox zijn prent eindigen met beelden van de Twin Towers maar hij werd hierin tegengehouden door de financiers van de film. Hoe dan ook, het resultaat is pure camp en één van de beste Britse films van de laatste jaren.

Samen met Ken Loach en Mike Leigh was Alan Clarke één van de voortrekkers van de Britse televisie en film producenten/regisseurs uit de jaren 70 en 80, gespecialiseerd in het zogenaamde “sociale realisme”.
Geboren in 1935 als zoon van een metselaar werkte Clarke zelf een tijdje als arbeider alvorens hij als scenarist en regisseur voor de BBC aan de slag ging. In 1977 regisseerde hij er de explosieve en controversiële televisiefilm, “Scum”, over het corrupte en brutale Britse jeugdgevangenissysteem. De film werd prompt door de BBC in de ban geslagen omwille van het grafische geweld (en, zo mogen we veronderstellen, de kritiek op het rechtssysteem). Woedend besloot Clarke om het verhaal in eigen beheer en met dezelfde cast te herfilmen en in 1979 uit te brengen als bioscoopfilm. Dit doorzettingsvermogen, gekoppeld aan een ongebreidelde energie, was kenmerkend voor Clarke, evenals zijn keuze voor verhalen over institutioneel en privaat geweld. Hij liefste van al tackelde hij de maatschappelijke en sociale hete hangijzers van zijn tijd. Zo volgde hij in “Made in Britain” een losgeslagen skinhead en castte hij voor het televisiedrama “The Firm” uit 1988 Gary Oldman in de rol van een huisvader annex voetbal hooligan. Alles bij elkaar genomen was Clarke één van de grootste pleitbezorgers voor een authentieke “cinema d’urgence”.
Alan Clarke overleed in 1990 op slechts 55-jarige leeftijd aan kanker. Zijn invloed op een hele generatie Britse acteurs -Tim Roth, Gary Oldman en Ray Winstone- en hedendaagse regisseurs als Danny Boyle, Harmony Korine en Gus Van Sant (wiens film Elephant geïnspireerd werd door de gelijknamige korte televisiefilm van Alan Clarke, een woordeloos en haast surreëel experiment over moorden en aanslagen), is nauwelijks te onderschatten.

De bioscoopversie van het verboden BBC televisie drama is zo mogelijk nog brutaler. Dit is filmmaken op het scherp van de snee: een harde en confronterende inkijk in het toenmalige Britse Borstal heropvoedinginstituut voor jeugddelinquenten. Ray Winstone geeft een intense vertolking als een jonge crimineel die terechtkomt in een regime waar er van educatie, begeleiding en verbetering geen sprake is. Integendeel, hij leert al gauw dat enkel de wet van de sterkste geldt en dat de directie en begeleiders de interne machtsstrijd tussen de gedetineerden actief aanmoedigt.

Een intelligente en gewelddadige skinhead zit op ramkoers met zowat alles en iedereen. Met een ongelooflijke grote bek maakt hij alom amok en ontketent een cyclus van haat, vernieling en zelfvernietiging dat geen enkele goedbedoelende sociale werker kan doorbreken. In zijn opmerkelijke debuut als acteur zet Tim Roth (Reservoir Dogs, Pulp Fiction) een onvergetelijk personage neer dat zowel fascineert als afschuw opwekt. Alan Clarke levert met deze briljante film een doordachte studie af van de gedesoriënteerde en destructieve jeugd in Margaret Thatcher’s "jolly old England".

Patrick Keiller is zeker en vast een van de meest verrassende en stimulerende regisseurs die de Engelse cinema de twee laatste decennia heeft voortgebracht. Hij is van opleiding architect en maakt in de jaren ’80 installaties waar architectuurfotografie geconfronteerd wordt met fictieve structuren. Begin jaren ’90 richt hij zich op cinema. Zijn eerste films bouwen voort op deze mengeling van documentaire en fictie. Hij wordt beïnvloed door de eerste films van Chris Marker en Jean-Luc Godard, maar het is met Peter Greenaway van de eerste “persing” dat Keiller vaak wordt vergeleken.
De twee films die we voorstellen zijn nog nooit vertoond in België en vormen op een bepaalde manier twee opussen van dezelfde film. Een fictieve verteller (Paul Scofield, een Engelse acteur die onlangs is overleden en die vaak werd vergeleken met Laurence Olivier) vertelt ons offscreen over zijn wandelingen, dwaaltochten, zijn leven en vooral dat van zijn vriend en ex-geliefde Paul Robinson, in een Londen en Engeland in volle economische, politieke en sociale omwenteling.
Architectuur, aardrijkskunde, geschiedenis, politiek, economie, sociologie, kunst, literatuur, Franse invloeden, surrealisme... al deze elementen vermengen zich in een erudiete, humoristische en lichtvoetige cinematografische potpourri.

Gedraaid over een periode van 12 maanden, is "London" een psycho-geografische dwaaltocht door het Londen van begin jaren ’90. Een fotograaf, die onze verteller zal zijn tijdens de hele film, wordt gevraagd door zijn vriend en ex-geliefde Paul Robinson hem te helpen in zijn onderzoek naar de essentie van Londen. Via een reeks opeenvolgende becommentarieerde foto-cinematografische tableaus ontdekken we een stad die onstuitbaar uitdeint, een fagocyt en tegelijkertijd een fascinerend organisme, waar achter het alledaagse absurde en surrealistische facetten kunnen schuilgaan. Verwijzingen naar het heden en het verleden lopen door elkaar heen. Het is de tijd van de IRA-bombardementen, de verkiezing van John Major, de Europese monetaire crisis, ... . Citaten uit Rimbaud, Baudelaire, Apollinaire dompelen ons onder in een utopisch visionarisme dat in de 19de eeuw nog kon bestaan. Want Londen, dat in 1900 al 6,5 miljoen inwoners telde en toen al gebukt ging onder de kwellingen van overurbanisatie, was ongetwijfeld de eerste echte metropool ter wereld...

Onze verteller (zie "London") en zijn vriend Paul Robinson zijn gerekruteerd door een internationaal reclamebureau om te onderzoeken wat voor kwaads aan Engeland vreet. Geïnspireerd door de geschriften van Daniel Defoe ondernemen ze daarop zeven reizen doorheen het eiland. Een overpeinzing van de situationistische Belgische schrijver Raoul Vaneigem geeft al van in het begin de toon aan: er moet een brug worden geslagen tussen de verbeelding en de realiteit waarin we leven...
Opgebouwd uit een reeks tableaus, voert "Robinson in Space" ons mee op een reis met filosofische trekjes en dompelt ons onder in een banaal en folkloristisch Engeland. De heldere verbeelding van de verteller-fotograaf ontwaart echter al snel onverhoedse facetten in de schijnbaar saaie alledaagsheid. We ontdekken een land met twee gezichten: dat van de haves, dat goed verborgen is, en dat van de have-nots, dat zich voor iedereen etaleert. Net als in "London" laat Keiller ons de schoonheid in het lelijke zien.

Sinds enkele jaren vertonen wij regelmatig werk van John Smith, zo ondermeer een kleine retrospectieve in 2001. Met veel plezier nodigen wij hem opnieuw uit in het kader van de Home Made programmering. Met zijn eerste korte films in de jaren’70 flirt John Smith met de structuralistische beweging, maar hij laat deze al snel achter zich. Hij oriënteert zich naar een meer ludieke vorm van cinema die breekt met de ernst van de beweging. Smith onderzoekt en bevraagt zowel de verschillende aspecten van de cinematografische taal als de manier waarop wij de realiteit "zien". In later werk verlegt hij de focus naar het alledaagse die hij vanuit vreemde en verrassende perspectieven toont. Het zijn beklijvende beelden die hij vaak zelf offscreen becommentarieerd met zijn karakteristieke, subtiele en "stiff upper lip" humor.
Op het programma staan 3 vertoningen. Een eerste met enkele "klassiekers" uit het uitgebreide oeuvre. Een tweede gewijd aan de "Hotel Diaries", dagboeken van zijn vele hotelverblijven. Om dan te eindigen met een niet te missen filmles.

JOHN SMITH (1)

JOHN SMITH (2)

HOTEL DIARIES
John Smith, UK, 2001-2007, video, vo / ov,
FROZEN WAR 11’/ MUSEUM PIECE 12’/ THROWING STONES 11’/ B&B 6’/ PYRAMIDS 7’/ DIRTY PICTURES 14’/ SIX YEARS LATER 9’

JOHN SMITH (3)
Filmles

Matt Hulse hebben we voor het eerst uitgenodigd in 2001, toen er een programmering liep rond animatiefilm. Sindsdien richt hij zich niet meer zo op echte animatie pur sang, maar zijn werk blijft net zo ongebonden, scherp en eclectisch als ervoor. Extravagant, spottend, grappig, brutaal: de cinema van Matt Hulse kan op heel wat manieren beschreven worden. De meeste van zijn films geven blijk van een onverholen plezier om zich de werkelijkheid toe te eigenen. Hij doet dit met zo’n vrije creativiteit, zowel qua taal als qua vorm, dat we hem makkelijk kunnen beschouwen als een directe erfgenaam van het dadaïsme en het surrealisme. Zijn honger naar exploreren en experimenteren lijkt grenzeloos en in zijn handen kan alles aanleiding geven tot een film: een fait divers, een ongeluk, een droom, een toevallige gebeurtenis, een liedje, een geluid, een foto... Zo is Matt Hulse ook de bezieler van een cinematografisch project dat in geen enkel hokje kan geplaatst worden, "The Audible Picture Show": een verzameling in wording van korte geluidsfilms, geregisseerd door een hele sleep regisseurs.
Twee niet te missen vertoningen: een reeks korte films gemaakt tussen 1988 en 2008, plus een experiment met beeld én geluid.

MATT HULSE (1)

LOSLASSEN
Matt Hulse, UK, 2002, film on video 6’

GOD SAVE THE QUEEN
Matt Hulse, UK, 2002, film on video 4’

THERE IS ONLY LIGHT
Matt Hulse, UK, 2004, film on video 4’

REPLAY
Matt Hulse, UK, 2005, film on video 9’

MATT HULSE (2)
"The Audible Picture show", voorstelling van korte geluidsfilms; in het Engels

+
SEE NOISE HEAR LIGHT
Matt Hulse, UK, 2007, film on video 30’
Avec/met: Keiji Haino/Tony Conrad. Nmperign/Jason Lescalleet. Jazkamer. Sachiko. Maryanne Amacher. Blood Stereo/Ludo Mich. Ellen Fullman/Sean Meehan. Oshiri Penpenz. Bohman Brothers. Eye Contact. Steve Baczkowski/Ravi Padmanabha. Arrington de Dionyso. Lee Paterson. Kuwayama/Kijima.Tetsuya Umeda. Lethe.

Van opleiding is Miranda Pennell danseres en choreografe, maar sinds enkele jaren draait ze ook korte films die vele prijzen op festivals wereldwijd wegkapen. Verwacht geen geijkte dansfilms maar veeleer subtiele observaties van menselijk gedrag, geïsoleerd of in groep: jonge rockers, dansers, skaters, soldaten, ...
We zijn allen geconditioneerd door onze omgeving en onze activiteiten, een conditionering die zich openbaart in onze gebaren en bewegingen, zelfs de meest intieme. Ze maakt dit statement met veel gevoel voor ironie en tovert daarbij een glimlach op de lippen van de kijker.