Ontmoetingen

De relatie tussen mens en hallucinogene paddestoelen gaat terug tot in lang vervlogen tijden. Van Siberië tot Mexico hebben talloze culturen ze in hun rituelen geïntegreerd. Vanaf de Conquista zette de Mexicaanse cultus van de teonanacátl zich ondergronds voort, vooraleer hij in de jaren 50 herontdekt werd door R. Gordon Wasson bij de genezeres Maria Sabina. In Nepal integreren sjamanen de magische paddestoelen nog steeds in de voorbereiding van hun rituelen. De voorouderlijke ceremonieën waarbij de paddestoelen toegang geven tot het goddelijke, vinden vandaag hun weerklank in het Westen.

Nog voor LSD de schandaalpers haalde in de jaren 60, was het de vaandeldrager van een aantal veelbelovende middelen in de psychiatrie: de hallucinogenen. Maar volgens psychiater Stanislav Grof zou het introduceren van de psychedelische middelen in de psychiatrische praktijk niet minder dan een Copernicaanse revolutie vereisen. Velen haalden dan ook opgelucht adem toen de hallucinogenen in 1966 verboden werden. Dit werkte de illegale consumptie alleen maar in de hand, wat overigens niet zelden de creativiteit van de gebruikers stimuleerde. Het onderzoek en de psychedelische therapie daarentegen werd prompt een halt toegeroepen. Het duurde tot het begin van de jaren 90 vooraleer enkele psychiaters het werk hierrond hervatten. Sindsdien schrijdt de revolutie met trage passen vooruit, hoewel duidelijk vooruitgang op te tekenen valt met diverse substanties als psilocybine, ibogaïne, ketamine en MDMA.

Na de scheiding van haar ouders is Ruth serieus aan de dope geraakt. Enkele helse jaren later wil ze definitief stoppen. Voor Cy, een jonge vader en al elf jaar verslaafd, is afkicken is een zware opgave. Net als Ruth volgt hij een ontwenningskuur met ibogaïne, een efficiënte remedie, maar ... illegaal. Ibogaïne is een actieve stof die gewonnen wordt uit de wortels van een Afrikaanse plant die in Gabon groeit. Traditioneel werd het "heilig hout", dat uitermate hallucinogeen is, gebruikt bij de inwijdings- en genezingsriten van het Bwiti-geloof, maar in de jaren 60 (her)ontdekte Howard Lotsof - in de waan een nieuwe drug te proberen - de ontwenningseigenschappen van deze psychoactieve stof. Sindsdien tracht hij tevergeefs ibogaïne als medische behandeling ingang te doen vinden in de strijd tegen het enorme probleem van verslaving in het Westen. Overheid en farmaceutische industrie vertonen geen interesse in deze eenvoudige en goedkope ontwenningskuur.

Deze ene keer is het aan de toeschouwers om de beelden te bedenken. Deze radioreportage vertelt het verhaal van patiënten in het Peruaanse ontwenningscentrum Takiwasi ("Het zingende huis", in de quechua taal) dat er vrij ongewone methoden op nahoudt. De patiënten worden behandeld door de traditionele geneeskunde uit het Amazonegebied. De patiënten nodigen ons uit om de cruciale momenten van de kuur bij te wonen: innemen van zuiverende braakmiddelen, ayahuasca-sessies en geïsoleerd in het woud diëten. Vooral de ayahuasca zet de patiënten oog in oog met de paradoxen die ze meeslepen. Een originele benadering van verslaving, en eigenlijk van het begrip geneeskunde zelf.

Piers Gibbon is acteur en presentator, en heeft interesse voor hallucinogenen. Voor de Koninklijke botanische tuinen van Kew in Engeland zou hij maar al te graag een levend exemplaar van de chacruna uit Peru terugbrengen, een plant waarmee ayahuasca, het fameuze visionaire brouwsel uit de Amazone, wordt samengesteld. Als hij daarin slaagt, zal zijn naam vermeld worden op het identificatieplaatje! Tijdens zijn expeditie in Peru ontmoet hij genezers die er diverse methodes op nahouden. Naast de alomtegenwoordige ayahuasca, zijn er de meer exotische en fysische ervaringen, zoals het kikkergif dat men op brandwonden smeert, het tabakssap dat men in de neusgaten spuit, de kastijding met brandnetels... Beetje bij beetje verdwijnt het plantenonderzoek enigszins naar de achtergrond en schenkt Piers, op aanraden van de mensen die zijn pad kruisen, meer aandacht aan persoonlijke vragen. Is hij eerlijk genoeg met zichzelf voor dit soort ervaringen? Is zijn aanwezigheid ginds niet gemotiveerd vanuit een hang naar ophemeling en een roemrijke thuiskomst met een mooie film? Een sjamaan beslist om zich serieus met zijn geval bezig te houden...

Na de scheiding van haar ouders is Ruth serieus aan de dope geraakt. Enkele helse jaren later wil ze definitief stoppen. Voor Cy, een jonge vader en al elf jaar verslaafd, is afkicken is een zware opgave. Net als Ruth volgt hij een ontwenningskuur met ibogaïne, een efficiënte remedie, maar ... illegaal. Ibogaïne is een actieve stof die gewonnen wordt uit de wortels van een Afrikaanse plant die in Gabon groeit. Traditioneel werd het "heilig hout", dat uitermate hallucinogeen is, gebruikt bij de inwijdings- en genezingsriten van het Bwiti-geloof, maar in de jaren 60 (her)ontdekte Howard Lotsof - in de waan een nieuwe drug te proberen - de ontwenningseigenschappen van deze psychoactieve stof. Sindsdien tracht hij tevergeefs ibogaïne als medische behandeling ingang te doen vinden in de strijd tegen het enorme probleem van verslaving in het Westen. Overheid en farmaceutische industrie vertonen geen interesse in deze eenvoudige en goedkope ontwenningskuur.

Deze ene keer is het aan de toeschouwers om de beelden te bedenken. Deze radioreportage vertelt het verhaal van patiënten in het Peruaanse ontwenningscentrum Takiwasi ("Het zingende huis", in de quechua taal) dat er vrij ongewone methoden op nahoudt. De patiënten worden behandeld door de traditionele geneeskunde uit het Amazonegebied. De patiënten nodigen ons uit om de cruciale momenten van de kuur bij te wonen: innemen van zuiverende braakmiddelen, ayahuasca-sessies en geïsoleerd in het woud diëten. Vooral de ayahuasca zet de patiënten oog in oog met de paradoxen die ze meeslepen. Een originele benadering van verslaving, en eigenlijk van het begrip geneeskunde zelf.

Piers Gibbon is acteur en presentator, en heeft interesse voor hallucinogenen. Voor de Koninklijke botanische tuinen van Kew in Engeland zou hij maar al te graag een levend exemplaar van de chacruna uit Peru terugbrengen, een plant waarmee ayahuasca, het fameuze visionaire brouwsel uit de Amazone, wordt samengesteld. Als hij daarin slaagt, zal zijn naam vermeld worden op het identificatieplaatje! Tijdens zijn expeditie in Peru ontmoet hij genezers die er diverse methodes op nahouden. Naast de alomtegenwoordige ayahuasca, zijn er de meer exotische en fysische ervaringen, zoals het kikkergif dat men op brandwonden smeert, het tabakssap dat men in de neusgaten spuit, de kastijding met brandnetels... Beetje bij beetje verdwijnt het plantenonderzoek enigszins naar de achtergrond en schenkt Piers, op aanraden van de mensen die zijn pad kruisen, meer aandacht aan persoonlijke vragen. Is hij eerlijk genoeg met zichzelf voor dit soort ervaringen? Is zijn aanwezigheid ginds niet gemotiveerd vanuit een hang naar ophemeling en een roemrijke thuiskomst met een mooie film? Een sjamaan beslist om zich serieus met zijn geval bezig te houden...

"Hier vind je een antwoord uit India op drugs. Als drugs opening is, als het laat zien, dan is het een etappe. Zelfs opwindend, bovenmenselijk, is Drugs een heroriëntatie van het bewustzijn. Eerste etappe van een manipulatie. Ascese is de volgende." (Henri Michaux).
Eric Duvivier, gespecialiseerd in wetenschappelijke documentaires voor het filmarchief van de Sandoz-laboratoria (waar voor het eerst LSD werd gefabriceerd), maakte samen met kunstenaar Henri Michaux een film over de zintuiglijke veranderingen veroorzaakt door hallucinogenen zoals mescaline. Tekeningen en visuele effecten (ietwat verouderd ondertussen!) tonen de beelden van de visionaire wereld die verschijnen onder invloed van hallucinogene middelen en die gegrift stonden in het geheugen van Michaux.

Deze film werd in het Mexicaanse dorpje Norogachic gemaakt naar aanleiding van het Paasfeest in 1985, tijdens de voorbereiding van het passiespel. Deze in onbruik geraakte traditie kon je nog in al haar pracht bewonderen in de film "Los Pintos, Tarahumaras 82". Drie categorieën dansers herkent men aan hun respectievelijke lichaamsbeschildering: de "fariseos", de "pintos" en de "pascoleros". De geheime initiatieriten van de "pascoleros" vormen de kern van de film. Dag en nacht wisselen elkaar af in felle kleuren en zwartwitbeelden: een soort transpositie van Artauds schriftuur.

Na de scheiding van haar ouders is Ruth serieus aan de dope geraakt. Enkele helse jaren later wil ze definitief stoppen. Voor Cy, een jonge vader en al elf jaar verslaafd, is afkicken is een zware opgave. Net als Ruth volgt hij een ontwenningskuur met ibogaïne, een efficiënte remedie, maar ... illegaal. Ibogaïne is een actieve stof die gewonnen wordt uit de wortels van een Afrikaanse plant die in Gabon groeit. Traditioneel werd het "heilig hout", dat uitermate hallucinogeen is, gebruikt bij de inwijdings- en genezingsriten van het Bwiti-geloof, maar in de jaren 60 (her)ontdekte Howard Lotsof - in de waan een nieuwe drug te proberen - de ontwenningseigenschappen van deze psychoactieve stof. Sindsdien tracht hij tevergeefs ibogaïne als medische behandeling ingang te doen vinden in de strijd tegen het enorme probleem van verslaving in het Westen. Overheid en farmaceutische industrie vertonen geen interesse in deze eenvoudige en goedkope ontwenningskuur.